Misvatting 8: het concept van de groeimindset zet kinderen te veel onder druk

Soms vragen mensen zich af of het niet beter is om soms een fixed mindset te hebben. Wanneer ik doorvraag blijkt dat ze het idee hebben dat een groeimindset betekent dat je nooit eens tevreden kunt zijn en altijd maar dwangmatig met leren en verbeteren bezig moet zijn. Iemand zei: “Kinderen hoeven toch niet altijd te leren? Laat ze toch lekker kind zijn!” Dat getuigt van een onbegrip van wat een groeimindset inhoudt.

Kunnen ontwikkelen betekent niet: moeten ontwikkelen

De groeimindset houdt in dat je gelooft dat ontwikkeling mogelijk is, niet dat ontwikkeling altijd zou moeten en zeker niet dat je met ontwikkeling bezig zou moeten zijn omdat je omgeving je de hele tijd onder druk zet om te ontwikkelen (lees meer). Natuurlijk is ‘kunnen ontwikkelen’ niet hetzelfde als ‘moeten ontwikkelen’. Maar er speelt nog iets anders mee.

Leren is normaal en goed voor ons

De behoefte om te leren en te ontwikkelen is iets wat van nature in ons allemaal zit. De drijfveer om onze competentie op peil te houden en verder te ontwikkelen blijkt aanwezig te zijn bij mensen uit alle culturen en van alle leeftijden (Elliott & Dweck, 2005). De mate waarin mensen zich competent voelen draagt bij aan hun welbevinden en functioneren. Investeren in de ontwikkeling van eigen competentie hoeft zeker geen uitputtend of frustrerend proces te zijn. Uit onderzoek blijkt dat wanneer we ons verdiepen in wat ons interesseert er twee verrassende effecten optreden. In de eerste plaats worden onze energie en ‘hulpbronnen’ weer aangevuld. Terwijl we ons dus intensief inspannen, tanken we als het ware tegelijk weer energie bij. Daarnaast treedt er een mechanisme in werking treedt waardoor onze interesses automatisch worden ververst (Silvia, 2008). We komen nieuwe vragen tegen en er ontstaat een nieuwe nieuwsgierigheid en interesse om door te leren.

Voldoening en energie

Bezig zijn met je ontwikkeling is dus natuurlijk en kinderen en volwassenen die er intensief mee bezig zijn hoeven normaal gesproken helemaal niet als zielig te worden beschouwd, zeker niet wanneer ze hun eigen interesses volgen. Integendeel, interessegerichte competentieontwikkeling is iets wat veel voldoening kan schenken en energie kan opleveren.