Intrinsieke en extrinsieke aspiraties en welzijn: welke doelen zijn goed voor ons?

Een nieuw artikel van Martela et al. (2019) geeft interessante nieuwe inzichten in wat voor soorten levensdoelen we kunnen stellen en hoe deze samenhangen met ons welzijn. De auteurs gaan in het artikel in op de onderliggende dimensies van aspiraties en op welke individuele aspiraties er zoal zijn. Ook onderzoeken ze wat de relaties tussen verschillende soorten aspiraties zijn met diverse indicatoren van welzijn en onwelzijn. Ze gebruiken in hun onderzoek een variatie aan statistische technieken, variërend van traditionele technieken tot nieuwe en geavanceerde technieken zoals network analysis.

Trainingen Progressiegericht Werken

Intrinsieke en extrinsieke aspiraties

De aspiraties die we hebben (de langetermijndoelen voor ons leven) hebben veel invloed op onze beslissingen en levensstijl. Ook blijkt het type aspiraties dat we hebben iets te zeggen over hoe goed het met ons gaat. Kasser & Ryan (1993, 1996) maakten het onderscheid tussen intrinsieke en extrinsieke aspiraties. Intrinsieke aspiraties zijn doelen die, als je ze bereikt, direct je psychologische basisbehoeften bevredigen. Voorbeelden ervan zijn goede en intieme relaties met mensen hebben, persoonlijke groei doormaken, nuttige bijdragen leveren aan de gemeenschap van waaruit je deel uitmaakt. Extrinsieke aspiraties zijn doelen die focussen op instrumentele uitkomsten zoals aanzien, roem en geld.

Hoe onze aspiraties samenhangen met ons welzijn

Onderzoek heeft laten zien dat het hebben en het bereiken van intrinsieke aspiraties samenhangt met zaken als welbevinden, vitaliteit e.d. Het hebben en bereiken van extrinsieke aspiraties daarentegen heeft in het algemeen een neutraal of negatieve effect op welzijn (lees meer). De reden daarvoor lijkt vooral te zijn dat het nastreven van extrinsieke aspiraties het nastreven van intrinsieke aspiraties in de weg lijkt te staan. Deze positieve relatie tussen intrinsieke aspiraties en welzijn en de neutrale/negatieve relatie tussen extrinsieke aspiraties en welzijn lijken er te zijn ongeacht iemands cultuur en leeftijd.

Tot nu toe onderzochte aspiraties

De intrinsieke aspiraties die tot nu toe vooral zijn onderzocht zijn, zijn:

  • affiliation
  • community contribution
  • personal growth
  • physical health

De extrinsieke aspiraties die tot nu toe vooral onderzocht zijn, zijn:

  • financial success
  • popularity
  • appealing image

Grouzet et al. (2005): een circumplex van aspiraties

Het oorspronkelijk onderzoek naar wat voor soorten en subsoorten aspiraties er zijn, was gebaseerd op factoranalyse. Grouzet et al. (2005) gingen een stap verder en kwam via multidimensional scaling (MDS) op een circumplexstructuur van aspiraties uit. Deze bevatte twee assen (intrinsieke/extrinsieke en physical self-focus/self-transcendent) en 10 aspiraties die ieder een plekje hadden in deze tweedimensionale ruimte (zie hier). Dit onderzoek liet enkele belangrijke vragen open. In de eerste plaats was er een beperkte fit van enkele aspiraties op de intrinsiek/extrinsiek dimensie. Verder was er onduidelijkheid over de onderlinge relaties tussen de aspiraties. Ten slotte was de relatie tussen de aspiraties en aspecten van welzijn niet onderzocht.

Martela et al. (2019): nieuwe aspiraties en nieuwe analysemethoden

Martela et al. trachtten verder te bouwen op Grouzet et al. en de openstaande vragen te beantwoorden. In twee steekproeven (N=196 en N=341) onderzochten ze de bekende set van intrinsieke en extrinsieke aspiraties (zie hierboven) aangevuld met 4 nieuwe serieuze kandidaten voor aspiraties. Deze nieuwe aspiraties waren: power, social adherence, self expression en mastery. De eerste twee zagen ze als extrinsieke aspiraties, de laatste twee als intrinsieke aspiraties. In aanvulling hierop namen ze 3 extra aspiraties mee in hun analyses: hedonism, spirituality en safety die ieder een minder duidelijke relatie hadden tot de intrinsiek/extrinsiek dimensie.

Analyses en resultaten

De onderzoekers gebruikten 4 verschillende statistische technieken om hun vragen te beantwoorden, oplopend in geavanceerdheid: 1) factoranalyse, 2) multidimensional scaling (MDS), 3) circumplex modeling en 4) network analysis. De factoranalyse leverde in beide steekproeven een aanbevolen tweefactoroplossing op die correspondeerde met de verwachting van de onderzoekers (zie hier). De eerste factor bevatte de bij de intrinsieke dimensie verwachte aspiraties aangevuld met de twee nieuwe kandidaten (self-expression en mastery). De tweede factor bevatte de bij de extrinsieke dimensie verwachte aspiraties aangevuld met de twee andere nieuwe kandidaten (power en social adherence).

Bij de MDS-analyse werden de aspiraties in een tweedimensionale ruimte geplaatst waarbij de afstand van de aspiraties in die ruimte de relatie weerspiegelde tussen die aspiraties (zie het resultaat voor steekproef 2). Via de techniek van circumplex modeling kan worden bekeken of de relaties tussen de aspiraties kunnen worden beschreven als de ordening van variabelen langs de omtrek van een cirkel. Dit bleek inderdaad het geval (zie de onderstaande figuur).

De meest nieuwe en geavanceerde techniek die de onderzoekers toepasten, is network analysis. Via deze techniek werden de aspiraties weergegeven als knooppunten in een netwerk. De lijnen tussen de knooppunten geven de sterkte en de richting (positief of negatief) van de relaties tussen de aspiraties aan. Hoe groter de visuele afstand in het netwerk is, des te groter ook de statistische afstand tussen de aspiraties. Hieronder zie je het resultaat van deze analyse.

Relaties van aspiraties met welzijn

Ook onderzochten Martela et al. de relaties tussen intrinsieke en extrinsieke aspiraties met diverse aspecten van welzijn. Via een regressieanalyse werden eerst de relaties tussen enerzijds intrinsieke aspiraties en extrinsieke aspiraties en anderzijds diverse indicatoren van welzijn en onwelzijn in kaart gebracht. Zie hieronder een vereenvoudigde weergave door mij van die resultaten. In deze figuur zijn, voor het overzicht, de gunstige samenhangen blauw weergegeven, de ongunstige rood. Wat opvalt is dat intrinsieke aspiraties positief gunstig samenhangen alle aspecten van welzijn/onwelzijn. Extrinsieke aspiraties hebben, zoals verwacht een neutrale of ongunstige relatie met welzijn/onwelzijn.

Vervolgens onderzochten ze ook de relaties tussen de afzonderlijke aspiraties en de diverse aspecten van welzijn. In de onderstaande tabel vat ik deze resultaten vereenvoudigd samen.

Ook in deze figuur zijn, voor het overzicht, de gunstige samenhangen blauw weergegeven, de ongunstige rood. Wat opvalt is dat de meeste intrinsieke aspiraties positief samenhangen meerdere aspecten van welzijn en negatief met meerdere aspecten van onwelzijn. Verder valt op dat meerdere extrinsieke relaties noch met positieve indicatoren, noch met negatieve indicatoren samenhangen. Twee extrinsieke aspiraties doen dat wel: image en, vooral, financieel hangen negatief samen met welzijn. Op grond van deze resultaten lijken de vier ‘nieuwe’ aspiraties goed te passen bij de verwachte categorieën: self-expression en mastery bij intrinsieke aspiraties en power en social adherence bij extrinsieke aspiraties.

Discussie

Het is interessant om meer te weten te komen over de dimensionaliteit van aspiraties en hoe deze samenhangen met ons welzijn. Het onderzoek van Martela et al. bevestigt grotendeels wat we de afgelopen 25 jaar te weten zijn gekomen maar breidt deze kennis ook behoorlijk uit. Dit onderzoek is theoretisch interessant maar de praktische implicaties zijn even interessant. Wat blijkt is dat het erg de moeite waard is om goed na te denken over welke levensdoelen je voor jezelf kiest.

Het kiezen van intrinsieke doelen lijkt een nadrukkelijk wijzere keuze te zijn dan het kiezen voor extrinsieke doelen. En, in het verlengde hiervan: dit onderzoek stemt tot nadenken over wat we onze kinderen aanleren, en hoe we praten met onze leerlingen, medewerkers en klanten. Wil je ze echt helpen, leer ze dan het belang van het kiezen van intrinsieke levensdoelen.

Wat vind je van dit artikel?
  • Interessant (3)
  • Bruikbaar (0)