Hoe leidinggevenden omgaan met medewerkers is belangrijk. Of ze ondersteunend, belemmerend of onverschillig zijn, hangt sterk samen met de motivatie en het welbevinden van medewerkers. In een recent onderzoek van Van der Vaart et al. (2025) zijn drie verschillende stijlen onderzocht: ‘vuur’, ‘ijs’ en ‘mist’. De onderzoekers bekeken hoe deze stijlen samenhangen met verschillende vormen van motivatie en beleving op het werk.
Drie benaderingen: ondersteunend, belemmerend en onverschillig
Het onderzoek maakt onderscheid tussen drie manieren waarop leidinggevenden kunnen omgaan met de psychologische basisbehoeften aan autonomie, competentie en verbondenheid van medewerkers:
-
Ondersteunend leiderschap (‘vuur’): Leidinggevenden die oog hebben voor de psychologische basisbehoeften van medewerkers, rapporteren medewerkers vaker een groter gevoel van betrokkenheid en ruimte om te groeien.
-
Belemmerend leiderschap (‘ijs’): Wanneer leidinggevenden controle uitoefenen, vaak bekritiseren of buitensluiten, rapporteren medewerkers vaker gevoelens van incompetentie, onvrijheid en een gebrek aan verbondenheid.
-
Onverschillig leiderschap (‘mist’): Bij leidinggevenden die weinig betrokkenheid tonen of niet reageren op signalen van medewerkers, geven medewerkers vaker aan een gevoel van leegte en onzekerheid te ervaren.
Onderzoeksopzet
Het onderzoek was correlationeel van aard. Er werd gebruikgemaakt van vragenlijsten onder meer dan 350 Noorse medewerkers. Zij vulden in hoe zij het gedrag van hun leidinggevende en hun eigen motivatie en behoeftebevrediging ervoeren.
Belangrijkste bevindingen
De belangrijkste resultaten waren:
-
Ondersteunend leiderschap hangt samen met meer behoeftebevrediging, met name verbondenheid, en met meer autonome motivatie.
-
Belemmerend leiderschap hangt samen met meer frustratie van met name de competentiebehoefte, en met meer gecontroleerde motivatie.
-
Onverschillig leiderschap hangt samen met minder vervulling van autonomie en verbondenheid, wat gepaard gaat met amotivatie.
Opvallend is dat een gebrek aan aandacht (‘mist’) zelfs sterker samenhangt met een lage kwaliteit van motivatie dan actief belemmerend gedrag (‘ijs’), mogelijk omdat medewerkers zich hierdoor niet gezien voelen.
Praktische betekenis
Voor leidinggevenden suggereert dit dat niet alleen het vermijden van belemmerend gedrag belangrijk is, maar ook het actief tonen van betrokkenheid. Onverschilligheid blijkt niet neutraal te zijn, maar gaat samen met minder behoeftebevrediging en een lagere kwaliteit van motivatie.
0 reacties