Tijdens onze trainingen maken we soms gebruik van leuke improvisatie-oefeningen. Vandaag was dat weer het geval. We vroegen de deelnemers groepjes van 3 of 4 personen te vormen en bij elkaar te gaan staan met het gezicht naar elkaar toe. Vervolgens gaven we de volgende uitleg:

We vragen jullie om nu samen te gaan improviseren. De eerste persoon zegt een woord, de volgende persoon zegt een woord dat daarop aansluit en de derde persoon zegt een woord dat daar weer op aansluit, enzovoorts, zodat jullie samen een zin maken. Zorg dat je de vaart er in houdt en als de ene zin is afgelopen begin dan een volgende zin. Ga je gang!

De deelnemers gingen aan de gang en al snel hoorden we van verschillende kanten hard lachende mensen. Dat ging zo de komende minuten door. We zagen dat na een paar minuten de mensen het improviseren steeds wat beter in de vingers gingen krijgen. Na een minuut of 8 breidden we de oefening uit door de volgende instructie:

Ronde 2

We gaan de oefening nu een beetje aanpassen. Straks stelt een persoon een vraag over progressiegericht werken en de andere personen gaan vervolgens als improviserend, woord voor woord, op de manier waarop we het net ook hebben gedaan een antwoord formuleren op de gestelde vraag. Als de vraag beantwoord is, is de volgende persoon aan de beurt om een vraag te stellen, waarna de rest de vraag dan weer improviserend gaat beantwoorden.

De deelnemers begonnen direct en alweer werd er al snel weer geconcentreerd gewerkt en veel gelachen. Na een minuut of 8 beëindigden we de oefening en bespraken we hem na. Deelnemers zeiden dat ze het ze merkten dat ze het vrij moeilijk vonden om anderen niet te proberen te beïnvloeden en om alleen maar te werken met het woord dat de vorige persoon had gezegd. Ook zeiden ze dat ze de oefening erg leuk vonden om te doen.

Leuk en nuttig

Het aardige van dit soort oefening vinden wij dat hij niet alleen meestal als een erg leuk gezelschapsspel wordt ervaren maar dat er ook wel degelijk nuttige en leerzame kanten aan zitten. Het eerste nut wat mensen vaak snel zien is dat dit soort improvisatieoefeningetjes uitstekende manieren zijn om te oefenen in aansluiten bij wat je gesprekspartner zegt (iets wat uiteraard erg belangrijk is bij progressiegericht werken). Een tweede soort nut is dat mensen kunnen ervaren dat er iets geproduceerd wordt (goed lopende zinnen en goede antwoorden op vragen) door de hele groep. Het fascinerende is dat geen individu controle heeft over de inhoud en dat er toch een goede inhoud ontstaat door goed samen te werken. Het is een prima voorbeeld van wat weleens cocreatie genoemd wordt en wat bij progressiegericht werken vaak plaatsvindt.

Positief en creatief

Een derde soort nut is dat door het feit dat mensen vaak snel ontspannen en positief worden doordat de oefening vaak als zo leuk wordt ervaren, mensen vaak heel creatief worden (denk aan het onderzoek van Barbara Fredrickson dat liet zien dat een positieve stemming creativiteit bevordert). Hierdoor kun je mensen al samen improviserend antwoorden laten formuleren op allerlei vragen. Die vragen hoeven natuurlijk helemaal niet alleen te gaan over wat progressiegericht werken inhoudt. Ze kunnen bijvoorbeeld ook gaan over allerlei andere vragen die voor een team belangrijk zijn.