Door ons te realiseren dat het leren door kan gaan na het presteren, kunnen we sneller en beter vooruitkomen als professionals. 

Drie fasen in werk

In mijn artikel Oefenen – Aansluiten – Reflecteren beschrijf ik drie fasen in het professioneel werken met of voor andere mensen. Van tevoren bereidt je je goed voor door goed na te denken over je aanpak en door, vooral, ook goed te oefenen. Door goed te oefenen wordt je ‘technisch’ bekwamer waardoor je tijdens je uitvoering van je gesprek of je sessie minder aandacht hoeft uit te laten gaan naar je techniek en beter kunt aansluiten bij wat je gesprekspartner(s) of je publiek doet of doen. Door je aandacht tijdens de uitvoering van je gesprek of sessie op de ander(en) en op de interactie te richten kun je hier heel goed op aansluiten waardoor je vlot en adequaat kunt reageren. Graag wil ik nu iets meer zeggen over het belang van de derde fase, reflecteren.

Na de prestatie zakt onze aandacht vaak weg

Wat ik soms merk, is dat we geneigd zijn om professioneel functioneren vooral te zien als een kwestie van goed voorbereiden en vervolgens een goede prestatie leveren. We zijn geneigd om na het leveren van de prestatie te denken dat we klaar zijn; onze aandacht en energie zakken wat weg. Als de prestatie goed was dan is dat natuurlijk fijn; was hij minder goed dan is dat spijtig en hopen we dat het volgende keer beter gaat. Die volgende keer moeten we dan maar iets langer en beter gaan voorbereiden, zeggen we dan misschien tegen onszelf. Wat er beter kan in deze manier van werken is om na het leveren van de prestatie onze aandacht en energie vast te blijven houden. Na het leveren van een prestatie valt er vaak veel te leren, hoe goed of slecht die prestatie ook was.

Leren van goede en minder goede prestaties

Als onze prestatie goed was, is het heel zinvol om heel aandachtig te kijken wat er precies zo goed werkte. Dit helpt je om je bewuster te worden van hoe je precies effectief kunt zijn. Je kunt de dingen die goed gingen goed proberen vast te houden en in te prenten. Hierdoor lukt het je waarschijnlijk beter om je een volgende keer voor te bereiden. Als je prestatie niet goed genoeg was, valt er ook veel te leren.

Onderzoek van Moser et al. (2011) onderzochten de breinactiviteit van mensen nadat zij feedback hadden gekregen over fouten die zijn gemaakt hadden. Uit dat onderzoek bleek dat er bij mensen met een fixed mindset na het horen van het resultaat weinig breinactiviteit was. Bij mensen met een groeimindset was er echter veel breinactiviteit toen zij terugkoppeling kregen over hun fouten. Zij luisterden aandachtig naar wat zij fout hadden gedaan en probeerden ervan te leren. Ook van feedback over fouten kun je leren. Het leert je om duidelijker zicht te krijgen op wat je, voor een volgende keer, kunt verbeteren.

Leren gaat door na het presteren

Een prestatie is namelijk nooit een eindpunt. Er komt altijd weer een vervolg. We kunnen ons functioneren beter zien als een doorlopend proces van uitproberen en verder leren. Door heel aandachtig op te letten en na te denken vlak nadat we een prestatie hebben geleverd kunnen veel leren. Door dit te doen kunnen we de opbrengst van ons leren verhogen.

Ook het leren van de anderen gaat door

Het principe van ‘het leren gaat door na het presteren’ is ook nog op een andere manier van toepassing. Als we werken met klanten, cliënten, cursisten of studenten is het ook verstandig om je te realiseren dat hun leren ook doorgaat na dat jij jouw professionele prestatie (een gesprek met hen, een les, een training, of wat dan ook) hebt geleverd.

Bega dus niet de vergissing om te denken dat de totale opbrengst van wat jij met of voor hen hebt proberen te doen al zichtbaar moet zijn aan het einde, of vlak na, je bijeenkomst met hen. Dat is namelijk niet het geval. Na afloop gaat hun denken en leren verder. Zij gaan misschien bepaalde dingen uitproberen die jij hen hebt aangereikt. Ze gaan waarschijnlijk verder nadenken over wat je hen hebt aangereikt, of er misschien wat meer over lezen of met andere mensen over verder praten. Met andere woorden: hun leren gaat door. En de opbrengst van wat jij met hen hebt gedaan kan blijven groeien.

Wat zijn jouw ervaringen met leren na presteren?