De relatief nieuwe wetenschappelijke discipline van implementatiewetenschap heeft als doel de kloof tussen wetenschap en praktijk te overbruggen. Soicher et al., 2020 schreven een introductie over implementatiewetenschap voor het hoger onderwijs. Hieronder vat ik deze kort samen.Lees verder »

Het pas verschenen Handbook of Wise Interventions (Walton & Crum, Eds., 2020) biedt, via bijdragen van vooraanstaande onderzoekers, een overzicht van wijze interventies. Dit zijn korte interventies gebaseerd op sociaal-psychologisch onderzoek die leiden tot verschuivingen in de manier waarop mensen zichzelf, anderen en sociale situaties begrijpen. Deze andere manieren van denken kunnen helpen om progressie te boeken in uiteenlopende contexten. Denk hierbij aan schoolprestaties, gezondheid, welzijn en persoonlijke relaties. De effecten van  dit soort interventies kunnen soms leiden tot langdurige verbeteringen (lees waarom).Lees verder »

Don A. Moore, hoogleraar psychologie aan de University of California, heeft een boek geschreven met de titel Perfectly Confident, How to calibrate your decisions wisely. Het boek gaat over de vraag in welke mate het goed is om veel vertrouwen te hebben in je eigen kunnen en in een goede afloop van de dingen die je onderneemt. Velen denken dat een groot zelfvertrouwen kan helpen om goed te presteren en misschien wel een voorwaarde is voor goed presteren.

Maar Moore laat zien dat een groot zelfvertrouwen dat niet geworteld is de realiteit meer kwaad dan goed doet. Zelfoverschatting lijkt meer kwaad dan goed te doen vooral bij activiteiten die vragen om inspanning en competentie. Maar zelfoverschatting komt ook veel voor. Hoe kunnen we onszelf ertegen beschermen?Lees verder »

Tijdens deze Corona-pandemie krijgen we enorm veel informatie over ons heen over het virus. We worden frequent geïnformeerd door de overheid en door experts. Daarnaast zijn er veel mensen die niet direct als expert te betitelen zijn die toch stellige meningen verkondigen over het virus en hoe het zich verspreidt en over de vraag welke maatregelen en wel of niet moeten worden genomen. Hoe moeten we hier over denken?Lees verder »

Verveling ervaren we wanneer prikkels uit de buitenwereld ons niet voldoende uitdagen of interesseren. Als we ons vervelen, wordt onze aandacht dus niet vanuit de buitenwereld opgeëist en worden we teruggeworpen op onze eigen gedachten. Lees verder »

Leven we inmiddels in een rechtvaardige maatschappij waarin we allemaal gelijke kansen hebben? Behoren discriminatie op grond van geslacht, etniciteit, sekse, seksuele geaardheid, handicap, leeftijd, etc., nu definitief tot het verleden? Zijn individuen die discriminatie in onze maatschappij aan de orde proberen te stellen daarom slechts zeurpieten, aanstellers of aandachtszoekers? Of hebben zij wel degelijk een punt en zijn mensen die het bestaan van discriminatie ontkennen juist glasharde leugenaars? Kaidi Wu & David Dunning (2020) hebben een artikel geschreven dat behulpzaam kan zijn in het denken over deze vragen. Ze hebben het over een speciaal soort cognitieve blinde vlek. Zij betogen in hun artikel dat leden van sociaal dominante groepen zich weinig bewust zijn van de sociale privileges die ze hebben. Lees verder »

Een recente publicatie van Walton & Brady (2019) beschrijft 5 principes voor het reframen van negatieve gebeurtenissen. Deze principes kunnen toegepast worden door de persoon die een negatieve gebeurtenis heeft meegemaakt. Maar ook door anderen zoals, ouders, leraren, artsen, managers, enzovoorts. Lees verder »

Veel beweringen die onwaar zijn, worden toch door velen geloofd. Wij mensen zijn blijkbaar gevoelig voor het geloven van onwaarheden. Een nieuw artikel van De keersemaecker et al., (2019) beschrijft 7 nieuwe studies naar het zogenaamde schijnwaarheidseffect. In deze studies onderzoeken ze of individuele verschillen in intelligentie, in cognitieve stijlen en in onze behoefte aan duidelijkheid samenhangen met verschillen in onze gevoeligheid voor dit schijnwaarheidseffect. Lees verder »

In een nieuw artikel schrijven Walton & Yeager (2019) over het belang van psychologische affordanties voor het welslagen van psychologische interventies. Psychologische affordanties zijn kenmerken van een sociale omgeving (bijvoorbeeld een school of een werkomgeving) die het mogelijk maken voor het individu (of toestemming geven aan het  individu) om te denken op de manier die de psychologische interventie heeft aangeboden. Hieronder leg ik uit wat Walton & Yeager hiermee bedoelen en waarom aandacht voor psychologische affordanties een belangrijke manier is om de psychologie te kunnen begrijpen, toepassen en ontwikkelen. Lees verder »

Een bekende psychologische theorie is de theory of planned behavior (TPB; Ajzen, 1991, 2012). Deze theorie helpt om menselijk gedrag te kunnen voorspellen, begrijpen en beïnvloeden. Veel onderzoek heeft de effectiviteit van interventies gebaseerd op de TPG laten zien (zie onder andere Steinmetz et al., 2016). Een beperking van TPB is echter dat deze te weinig aandacht heeft voor de doelen van individuen. Om deze beperking op te heffen en daarmee de toepasbaarheid van de TPB te verbreden integreren Ajzen & Kruglanski (2019) in een nieuw artikel de TPB met een theorie over doelen, de goal systems theory (GST). Lees verder »

Een nieuw artikel van Bryan, Yeager & O’Brien (2019) werpt een heel nieuw licht op de replicatiecrisis in de psychologie. Een beeld dat hier en daar is opgerezen van originele auteurs als prutsende sjoemelaars en van repliceerders als heilige verdedigers van de wetenschappelijke moraal moet worden herzien. Repliceerders permitteren zich vaak te veel vrijheden, zowel in de opzet van hun onderzoeken als in de manier waarop ze data analyseren. Lees verder »

De confirmation bias (bevestigingsfout) is één van de bekendste cognitieve fouten die we maken. Het is onze neiging om informatie die onze eerdere overtuigingen bevestigt eerder te zien en zwaarder te wegen dan andere informatie. In dit artikel kun je meer lezen over wat we weten over deze fout. Hoe komt hij tot stand en hoe vindt hij plaats? En welke effecten heeft hij op hoe we met elkaar omgaan en of we wel of niet progressie boeken? Lees verder »

In sociale interacties communiceren we vooral via woorden en gezichtsuitdrukkingen. Deze woorden en gezichtsuitdrukkingen kunnen een positieve of negatieve emotionele lading (valentie) hebben. De emotionele valentie van woorden en gezichtsuitdrukkingen kan een effect hebben op hoe we de informatie in de sociale interactie verwerken. Verwerken we negatieve woorden en gezichtsuitdrukkingen beter en sneller? Of is het juist omgekeerd en hebben positieve woorden en gezichtsuitdrukkingen een voordeel? Of is er een verschil in hoe we reageren op woorden en gezichtsuitdrukkingen? En is het antwoord op dit soort vragen afhankelijk van je leeftijd? Kauschke et al. (2019) beantwoorden deze vragen in een nieuw reviewartikel (pdf). Lees verder »

Het reactance effect (Brehm, 1966) is het verschijnsel dat we geneigd zijn defensief te reageren als we het gevoel hebben dat iemand anders onze vrijheid van denken of doen probeert in te perken. Reactance kan optreden als iemand op ons in zit te praten of ons onder druk zet. Het gaat gepaard met een gevoel van boosheid en kan zich uiten in de vorm van een boze reactie. Ook kan het ertoe leiden dat we juist het tegenovergestelde gaan doen van wat de ander wil dat we doen. Ma et al. (2019) hebben onderzocht of reactance sterker optreedt bij gedragscontrole of bij gedachtencontrole. Lees verder »

Vaak lukt het ons niet om te functioneren of presteren zoals van ons verwacht wordt. Als mensen niet goed functioneren is onze reflex vaak om hen advies te geven. Maar het geven van advies is vaak minder effectief dan we zouden denken (lees meer). In een nieuw onderzoek van Eskreis-Winkler et al. (2019) wordt een interessante omdraaiing toegepast. Deze onderzoekers onderzochten het effect van het geven van advies op de adviesgever zelf. Lees verder »