Kunnen we altijd op bedrijven of medische professionals die ons hulp aanbieden altijd vertrouwen? Helaas is dat niet altijd het geval. Hulpaanbieders kunnen ons zelfs van de wal in de sloot helpen terwijl ze ons overtuigend klinkende verhalen vertellen en ons hun diensten en producten aan het leveren zijn. Het zou kunnen dat ze dit met de beste bedoelingen doen en oprecht geloven in hun verhalen en in hun producten.
Maar het zou ook kunnen zijn dat er cynische en onbetrouwbare hulpaanbieders zijn die willens en wetens slechte verhalen houden en ondeugdelijke producten en diensten leveren. Laten we eens in de huid kruipen van de laatste categorie, iemand die puur voor eigen gewin zijn diensten en producten wil leveren en geen biet geeft om zijn afnemers. Hoe zou deze persoon, de bewuste oplichter, te werk gaan? Ik denk dat hij in essentie vier dingen doet.Lees verder »
Je zou denken dat mensen alleen overtuigingen aanhangen op grond van hun waarheidsgehalte maar dat is niet het geval. Mensen hebben natuurlijk inderdaad vaak overtuigingen omdat ze denken dat die waar zijn maar er zijn ook andere redenen mogelijk voor het hebben van overtuigingen. Die redenen kunnen te maken hebben met verschillende soorten psychologische of sociale doelen die zij hebben. Enkele voorbeelden hiervan zijn: de wereld als ordelijk of betekenisvol of veilig kunnen zien, de eigen groep (met dezelfde overtuigingen) als moreel goed kunnen zien en het gevoel kunnen hebben bij deze groep te horen en invloed op of macht over andere mensen kunnen hebben.
Lees verder »
Vaak is het niet zo gemakkelijk om te beoordelen of iets juist of onjuist is. Er zitten vaak meerdere kanten aan een zaak en er is soms veel kennis nodig om iets goed te kunnen beoordelen. Zelfs experts kunnen van mening verschillen over veel kwesties. Maar het komt ook vaak voor dat het onderscheid tussen juist en onjuist wel degelijk eenduidig te maken is. Lees verder »
Deze week verstuurde Harvard University professor Steven Pinker twee tweets waar ik op wil reageren. De eerste tweet ging over racisme, de tweede over de vraag of sekseverschillen bestaan.
1. De racisme-tweet
Lees verder »
Is het je wel eens opgevallen dat mensen die zich het felst verzetten tegen homorechten later zelf homoseksueel blijken te zijn? Heb je gehoord dat de schutter in de homoclub in Orlando deze club in het verleden zelf vaak had bezocht en dat hij ook regelmatig een dating-app voor homoseksuelen gebruikte? Hoe valt deze paradox te begrijpen? Lees verder »
In deze post legde ik uit dat er, in zekere mate, een concurrentie bestaat tussen de doelen van onze genen en onze doelen als individu. Zoals Keith Stanovich schrijft, bouwend op Richard Dawkins’ boek The Selfish Gene, zijn wij mensen ons bewust geworden van het feit dat de belangen van onze genen niet helemaal samenvallen met onze eigen belangen en dat we, in ieder geval tot op zekere hoogte, onszelf kunnen bevrijden van deze genetische invloeden die ons niet dienen. Lees verder »
Wanneer is het verstandig om een bepaalde overtuiging te hebben of ideeën aan te hangen? Eén manier om hierover te denken, is dat wanneer een meerderheid van de mensen die overtuiging heeft het verstandig is om die overtuiging dan ook te hebben. Maar deze manier van denken is onbetrouwbaar. Het is al lang bekend dat collectieve waanideeën bestaan. Charles Mackays boek uit 1841 (Extraordinary Popular Delusions and the Madness of Crowds) beschrijft bijvoorbeeld drie soorten waanideeën: nationale waanideeën, specifieke dwaasheden en filosofische waanideeën. Collectieve waanideeën hebben altijd bestaan en ze kunnen ons serieus in de problemen brengen. Hoe is mogelijk dat ze überhaupt bestaan? En hoe kunnen wij hun macht over ons breken?Lees verder »
Irrationele overtuigingen kunnen schadelijk zijn voor jezelf en anderen. Het updaten van je overtuigingen (ze meer realistisch/rationeel maken) is daarom vaak verstandig. Meestal is dit helemaal niet zo gemakkelijk omdat er meerdere obstakels kunnen zijn om dit te doen. Maar als je het nut ziet van het loslaten van irrationele overtuigingen kun je een aardig eind komen met behulp van wat praktische tips. Andere mensen afhelpen van hun irrationele overtuigingen is nog een heel ander verhaal. We herkennen de irrationaliteit van andere mensen vaak gemakkelijker dan onze eigen irrationaliteit (als we van onze eigen overtuigingen duidelijk zouden zien dat ze irrationeel zijn, dan zouden we ze immers niet hebben). Het zien van de irrationaliteit van andere mensen kan de neiging in je opwekken om de ander te confronteren met hun irrationaliteit. Een dergelijke confrontatie is meestal echter niet bepaald kansrijk.Lees verder »
Met irrationele overtuigingen bedoel ik overtuigingen die incoherent of logisch inconsistent zijn en in strijd met wat we weten over de werkelijkheid (in strijd met aanwezig bewijs dus). Niemand is vrij van onrealistische overtuigingen. Onze manier van interpreteren van de werkelijkheid is niet perfect. We zijn behept met systematische vertekeningen in hoe we de werkelijkheid waarnemen (lees meer). Bovendien hebben we allemaal onvermijdelijk door onze opvoeding en cultuur denkbeelden meegekregen die achterhaald kunnen zijn zonder dat we daar bewust bij stil staan. Lees verder »
In mijn eerdere artikel Redenen voor scepsis over onderzoek naar geluk beschreef ik de volgende sceptische kanttekeningen bij onderzoek naar en publicaties over geluk (ik parafraseer hoe ik het toen gezegd heb): (1) Geluk is belangrijk maar het belang van geluk wordt overdreven. Geluk dient geen ultiem levensdoel te zijn. Het is van relatief belang. Er zijn veel andere dingen in het leven die evenzeer belangrijk zijn. Bovendien is het trachten te maximaliseren van geluk een onwijze strategie, (2) Veel onderzoek naar geluk is correlationeel van aard. Op grond van correlationeel onderzoek kunnen geen conclusies over causaliteit getrokken worden. Toch is de suggestie (of althans de interpretatie door het publiek) van publicaties vaak dat als een variabele correleert met geluk, dat die variabele dan geluk veroorzaakt, (3) Er zijn redenen om de validiteit van zelfgerapporteerd geluk te betwijfelen. Onderzoek van Sean Wojcik liet zien dat conservatieven zichzelf als gelukkiger beschrijven dan democraten maar ongelukkiger lijken dan democraten als twee objectieve methoden worden gebruikt (geautomatiseerde tekstanalyse en expertbeoordeling van de echtheid van hun lach).Lees verder »
Kunnen we altijd op bedrijven of medische professionals die ons hulp aanbieden altijd vertrouwen? Helaas is dat niet altijd het geval. Hulpaanbieders kunnen ons zelfs van de wal in de sloot helpen terwijl ze ons overtuigend klinkende verhalen vertellen en ons hun diensten en producten aan het leveren zijn. Het zou kunnen dat ze dit met de beste bedoelingen doen en oprecht geloven in hun verhalen en in hun producten.
