Stereotypering kan allerlei schadelijke gevolgen hebben. In dit artikel kun je lezen dat mensen op wie een stereotypering betrekking heeft, in hun functioneren belemmerd kunnen worden door de stereotypering. Ook kun je in het artikel lezen dat stereotypering een eerlijke en goede beoordeling en behandeling van gestereotypeerde individuen kan ondermijnen. In dit artikel kun je lezen dat stereotypering de manier van denken van mensen al op zeer jonge leeftijd kunnen beïnvloeden, vaak zelfs zonder dat zij zich hier zelf bewust van zijn. In dit artikel kun je lezen dat niet alleen negatieve maar ook positieve stereotyperingen presteren kunnen ondermijnen.Lees verder »

Over de positieve psychologie heb ik me al enkele malen kritisch uitgelaten (zie onder andere hier en hier). Kort samengevat was en is mijn indruk (1) dat de positieve psychologie teveel nadruk legt op individuele factoren die gedrag bepalen en te weinig op situationele factoren, (2) dat de positieve psychologie teveel belang toekent aan geluk als criterium, (3) dat de positieve psychologie in het bijzonder teveel nadruk legt op sterktes en deugden als oorzaken van goed functioneren, en (4) dat commercie en wetenschap soms te sterk met elkaar verweven lijken te zijn.Lees verder »

We kunnen ons eigen oordeel over onze eigen kennis niet altijd goed vertrouwen. In bepaalde opzichten overschatten we onze eigen kennis systematisch. In andere opzichten onderschatten we onze eigen kennis systematisch. Wat je weet en wat je weet over wat je weet zijn twee verschillende dingen. In dit artikel probeer ik duidelijkheid te scheppen over dit verwarrende onderwerp. Lees verder »

Deze week kwam ik een artikel tegen over de vraag of menselijke moraliteit een (bij)produkt van de evolutie is. Charles Darwin was de eerste die dit idee uitwerkte in zijn boek The descent of man. Michael Tomasello van het Max Planck in Leipzig heeft nu ook een boek geschreven over dit thema: A Natural History of Human Morality. In dit boek stelt hij dat de moraliteit van mensen, die uniek is onder dieren, een consequentie is van onze neiging om samen te werken op manieren zoals andere primaten dat niet doen.Lees verder »

Hoe kan het zijn dat we soms vasthouden aan bepaalde overtuigingen waarvan we kunnen weten, en misschien diep van binnen ook wel echt weten, dat ze niet waar zijn? Denk aan dingen als magisch denken en bijgeloof en aan opvattingen die logisch gezien niet waar kunnen zijn en dingen bewezen onwaar zijn. In een nieuw artikel, Believing What We Do Not Believe: Acquiescence to Superstitious Beliefs and Other Powerful Intuitions, belicht Jane Risen deze vraag vanuit het perspectief van dual process modellen zoals het model van Daniel Kahneman (2011). Kahneman onderscheid systeem 1 denken en systeem 2 denken.Lees verder »

Omdat overtuigingen zoveel invloed hebben in ons leven is het belangrijk om onze overtuigingen goed te evalueren en blijven ontwikkelen. Overtuigingen zijn veranderbaar. We kunnen erachter komen dat een denkbeeld dat we vroeger hadden onjuist is of belemmerend werkt in ons leven. Maar het veranderen van onze overtuigingen is niet altijd gemakkelijk. Dat komt doordat we als mensen een paar obstakels hebben die het ontwikkelen van onze overtuigingen kunnen bemoeilijken. Ik wil er vier belangrijke noemen.Lees verder »

Kortgeleden bekritiseerde ik een artikel van Alfie Kohn waarin hij Carol Dweck bekritiseerde. Of Kohn de groeimindset niet goed begrijpt en niet goed op de hoogte is van onderzoek, of bewust misleidt, weet ik niet. Maar wat hij zegt, klopt niet. Ik wil één kritiekpunt van hem hier even apart onder de aandacht brengen omdat het essentieel is. Kohn suggereert dat het stimuleren van een groeimindset individuen impliciet de boodschap geeft dat we de condities waar we mee geconfronteerd worden gewoon maar moeten leren accepteren en ons eraan moeten aanpassen, en ze moeten zien als een uitdaging die we moeten overwinnen, in plaats van ze te veranderen. Ik zal uitleggen waarom dit niet klopt.Lees verder »

Onze overtuigingen over onszelf kunnen een sterke invloed hebben op hoe we ons gedragen en op hoe goed het met ons gaat. Van onze overtuigingen over onszelf zijn we ons niet altijd bewust. Er bestaan wat we noemen impliciete zelfovertuigingen. Een voorbeeld van zo’n impliciete zelfovertuiging kan zijn: ‘ik ben geen wiskundepersoon’ of ‘wiskunde is niets voor mij’. Onderzoekers Cvencek et al. (2015) van de universiteit van Washington kwamen er in een onderzoek bij 299 lagere schoolleerlingen uit Singapore achter dat deze jonge kinderen vaak al onbewuste gedachten hebben over of zij wel of niet een ‘wiskundepersoon’ zijn.Lees verder »

Eerder schreef ik al enkele artikelen over wilskracht.

In Geloven in de ‘onuitputtelijkheid’ van wilskracht werkt beschreef ik onderzoek van Job et al (2010). In dat onderzoek wordt onderscheid gemaakt tussen twee manieren van denken over wilskracht. De ene manier ziet wilskracht als gelimiteerd, beperkt aanwezig; de andere ziet wilskracht als ongelimiteerd. Job et al lieten met hun onderzoek zien dat studenten met een ongelimiteerde wilskracht theorie zichzelf beter konden reguleren en betere resultaten haalden ook onder druk. Lees verder »

Mensen zijn in hun doen en laten gevoelig voor de aanwezigheid van anderen. Je kent vast wel de uitdrukking “waar je mee omgaat daar wordt je door besmet”. Wat is er precies bekend over het effect van de aanwezigheid van anderen? Het sociale facilitatie-effect is al bekend sinds 1965 en houdt in dat mensen handelingen die zij goed beheersen gemakkelijker uitvoeren in aanwezigheid van anderen. Maar bij het uitvoeren van taken die veel concentratie vergen kan de aanwezigheid van anderen ook verstorend werken (Horwitz & McCaffrey, 2008). In een nieuw onderzoek laten Desender, Beurms & Van den Bussche (2015) zien dat mentale inspanning ook aanstekelijk kan werken. Lees verder »

Gerard Saucier van de universiteit van Oregon heeft veel onderzoek gedaan naar wat in zijn publicaties wordt genoemd belief-systems van mensen. Het begrip belief systems laat zich wat lastig vertalen in het Nederlands. Een belief kun je zien als een denkbeeld, overtuiging of geloofsopvatting. Een belief system is dus een systeem van denkbeelden. Belief systems (laat ik het maar even onvertaald laten) van mensen zijn belangrijk omdat ze richting geven aan het gedrag van mensen en daarmee de ontwikkeling van die mensen en aan de omstandigheden waarin zij zich verder zullen bevinden. Saucier heeft met zijn onderzoek overzicht geschapen in wat voor soorten belief systems er zijn. Lees verder »

We begrijpen en nemen de werkelijkheid niet volledig waar zoals die is. Ten eerste belemmeren onze zintuigen ons om grote delen van de werkelijkheid betrouwbaar waar te nemen of überhaupt waar te nemen. Ten tweede heeft de evolutie ons voorzien van cognitieve vuistregels (heuristieken) die snel zijn en ons helpen om te overleven in veel situaties maar die ook slordig en inaccuraat zijn in veel opzichten (lees meer). Hier komt nog eens bij dat we ons in bepaalde (misschien hoge) mate onbewust zijn van deze handicaps. Met andere woorden: we kunnen onwetend zijn zonder het ons te realiseren. Het 2×2 model hieronder beschrijft vier houdingen die we kunnen hebben met betrekking tot onze onwetendheid.

Lees verder »

Een team van onderzoekers heeft vandaag een goede bijdrage geleverd aan het oplossen van het replicatieprobleem in de sociale wetenschap.

Eerder schreef ik al eens over wat wetenschap is en waarom het belangrijk is (zie Wetenschap verbeteren). In dat stuk gebruikte ik het onderstaande plaatje om een aantal essentiële schakels in de het wetenschappelijke proces te beschrijven. Elk van deze schakels vervult een essentiële rol in het goed laten functioneren van het wetenschappelijke proces. Bij meerdere van deze schakels is sprake van bedreigingen die de kwaliteit van de wetenschap kunnen ondermijnen.Lees verder »

Alfie Kohn heeft een artikel geschreven met als titel The perils of “Growth Mindset” education: Why we’re trying to fix our kids when we should be fixing the system. Het artikel is kritisch over de populariteit van het groeimindsetconcept. Kohn schrijft dat de groeimindset een veelbelovend concept was dat echter gesimplificeerd is geraakt – iets waar Carol Dweck in de ogen van Kohn niet voldoende bezwaar tegen heeft gemaakt – en dat nu ingebed is geraakt in een conservatieve ideologie. Hoewel Kohn in artikel enkele valide punten naar voren brengt, ben ik het behoorlijk oneens met de algemene lijn van zijn betoog.Lees verder »

In een nieuw artikel, Five ways to improve your brainpower, beschrijft Norman Doidge 5 manieren om je brein scherp te maken en houden: 1) loop ruim 3 km per dag, 2) leer een nieuwe dans (of taal of muziekinstrument), 3) doe serieuze hersenoefeningen, 4) let aandachtig op je stem en 5) geef je lichaam de rust die het nodig heeft. Hieronder volgt een korte samenvatting van wat hij zegt plus enkele aanvullende opmerkingen van mijn kant.
Lees verder »