Binnen de sociale wetenschap is een interessante, vrij nieuwe discipline in opkomst: de Cognitieve immunologie (CI). Deze wetenschapsdiscipline bestudeert het immuunsysteem van de geest dat beschermt tegen besmettelijke en gevaarlijke ideeën, net zoals het immuunsysteem van het lichaam beschermt tegen microben. Cognitieve immunologen streven naar een beter begrip van stoornissen, oorzaken van mentale immuniteit en interventies om de mentale immuniteit te verbeteren. Hieronder geef ik een beknopte beschrijving van deze discipline.

Lees verder »

Liefde is een vrijwel universeel verschijnsel met een biologische achtergrond. Dat liefde wereldwijd voorkomt staat dus vast. Maar in hoeverre hebben cultuur en omgevingsfactoren invloed op de mate waarin mensen liefde uiten en ervaren? Om daar achter te komen voerde een groep van 91 onderzoekers een grootschalig onderzoek uit naar romantische relaties in 45 landen en gebieden.

Lees verder »

Laatst zat ik wat te mijmeren over mensen, zoals ik dat vaak doe. U kent dat misschien wel. Terwijl ik dat deed, realiseerde ik me dat de mensen over wie ik dacht misschien, in het echt, heel anders zijn dan hoe ik denk dat ze zijn. Onze mentale versies van hen kunnen heel anders zijn dan zij zelf zijn. Daar dacht ik even op door.

Lees verder »

2009, Coert Visser

Dr. Keith Stanovich, hoogleraar menselijke ontwikkeling en toegepaste psychologie aan de Universiteit van Toronto, is een vooraanstaand deskundige op het gebied van de psychologie van het lezen en van rationaliteit. Zijn laatste boek, What Intelligence Tests Miss: The Psychology of Rational Thought, laat zien dat IQ-tests zeer onvolledige metingen zijn van cognitief functioneren. Deze tests falen in het beoordelen van rationele denkstijlen en vaardigheden die nochtans cruciaal zijn voor gedrag in de echte wereld. In dit interview met Keith Stanovich legt hij het verschil uit tussen IQ en rationaliteit en waarom rationaliteit zo belangrijk is. Ook deelt hij zijn visie op hoe rationaliteit kan worden verbeterd.

Lees verder »

Wat is de intelligente houding? Psychologen houden zich al meer dan 100 jaar bezig met het meten van intelligentie. Intelligentiemetingen worden al jaren op grote schaal gebruikt voor toelating tot opleidingen en selectiebeslissingen. In een nieuw artikel pleit Robert Sternberg (2022) voor een bredere kijk op intelligentie. Ik bespreek enkele hoofdpunten uit het interessante artikel.

Lees verder »

Mensen zijn niet zwart of wit en ook niet rood, blauw, groen of geel? Mensen hebben veel dingen met elkaar gemeen maar er zijn natuurlijk ook talloze individuele verschillen tussen mensen. Twee manieren waarop we kunnen nadenken over deze individuele verschillen zijn dimensioneel denken en categorisch denken. De dimensionele manier komt erop neer dat je een aantal dimensies bekijkt waarop mensen kunnen verschillen en dan per individu bekijkt hoe ze op ieder van die dimensies scoren.  De categorische manier betekent dat je een aantal categorieën definieert en vervolgens per individu bekijkt in welke categorie ze thuishoren.

Lees verder »

Graag wil ik iets uitleggen over psychologische interventies die leiden tot recursieve verandering in personen en situaties. In allerlei contexten in het leven zijn we voortdurend op zoek naar manieren om verbetering tot stand te brengen. Een voorbeeld is het verbeteren van de inzet, betrokkenheid en leerprestaties van leerlingen in het onderwijs, in het bijzonder voor leerlingen in achterstandssituaties. Een ander voorbeeld is het verminderen van de ongelijkheid tussen groepen op de arbeidsmarkt. Hieronder kun je lezen over een nog niet zo breed bekende manier om bij te dragen aan sociale progressie: psychologische interventies.

Lees verder »

Een intrigerende interventie van de sociaal psychologe Daphne Bugental is wellicht interessant om te kennen als je hulp wilt verlenen aan mensen in zware omstandigheden. De interventie bestaat uit 5 samenhangende vragen. Hieronder beschrijf ik die vragen en een stukje uit een interview dat ik recent afnam bij Greg Walton, onderzoeker aan Stanford University.Lees verder »

Een onderdeel tijdens een van onze trainingen is dat deelnemers zelf een mini-workshop voorbereiden en geven. Vandaag gaf een van onze deelnemers een interessante mini-workshop over het Dunning-Kruger effect. Ze gebruikte daarbij het onderstaande filmpje: Lees verder »

Igor Grossmann werd geboren in de Sovjet-Unie, groeide op in Oekraïne en Duitsland en studeerde in Duitsland en de VS. Momenteel geeft hij leiding aan het Wisdom and Culture Lab aan de Universiteit van Waterloo, Canada. Hij is één van de leidende onderzoekers op het gebied van wijsheidsonderzoek (bekijk zijn Google Scholar-profiel ). Zijn werk richt zich op het ontraadselen van wijsheid en het modelleren van culturele verandering. Hij is ook co-host van de On Wisdom Podcast en heeft worldaftercovid.info geïnitieerd. In dit interview zullen we het hebben over onderwerpen als wat wijsheid is, waarom er nu een steeds grotere roep om wijsheid lijkt te zijn, hoe individuen verstandiger kunnen redeneren en handelen, en hoe wijsheid kan worden onderwezen. Lees verder »

De relatief nieuwe wetenschappelijke discipline van implementatiewetenschap heeft als doel de kloof tussen wetenschap en praktijk te overbruggen. Soicher et al., 2020 schreven een introductie over implementatiewetenschap voor het hoger onderwijs. Hieronder vat ik deze kort samen.

Lees verder »

Mensen gedragen zich niet altijd hetzelfde. De ene situatie roept iets anders in ons op dan de ander. Daarom gedragen we ons verschillend in verschillende situaties. Maar welke aspecten van onze persoonlijkheid zijn relatief stabiel en welke relatief situatie-afhankelijk? En welke kenmerken van situaties roepen vooral verschillen op in hoe we ons gedragen? Een nieuw onderzoek werpt enig licht op deze vragen.

Lees verder »

In een e-mail ontving ik de volgende vraag: “Heb je ideeën over hoe je om moet gaan met het feit dat er zoveel psychologische kennis is dat het voor de typische manager moeilijk is om het op het juiste moment te onthouden, zelfs als ze het eerder hebben geleerd? Ik blijf neigen naar AI-oplossingen, maar dat kan technofilie zijn.” Voor de vuist weg schreef ik een antwoord op zijn vraag:

Lees verder »

George Miller was één van de grondleggers van de cognitieve psychologie en van de psycholinguïstiek. Hij verwierf onder andere faam met zijn artikel The Magical Number Seven, Plus or Minus Two, waarin hij waarin liet zien dat de capaciteit van het menselijk kortetermijngeheugen gelimiteerd is tot het kunnen onthouden van ongeveer 7 elementen. Toen Miller in 1969 president werd van de American Psychological Association (APA) deed hij een uitspraak die mij aanspreekt.

Lees verder »

Op 17 juni 2020 overleed onverwacht de psycholoog Anders Ericsson op 72 jarige leeftijd in Florida waar hij woonde en werkte. Hij wordt door velen gezien als de invloedrijkste onderzoeker ter wereld op het gebied van expertise-ontwikkeling. Zijn collega Neil Charness schreef: “Yes, he was and is a superstar. He shone so brightly, illuminating our field, blazing new paths, lighting the way for so many students and colleagues. He will be sorely missed, but his work will endure.” Wie was deze invloedrijke psycholoog?

Lees verder »