Toen ik opgeleid werd als psycholoog, in de jaren ’80, neigde de dominante manier van denken over intelligentie en persoonlijkheid naar wat we nu een statische mindset zouden noemen. Grofweg werd ons aangeleerd dat zowel intelligentie als persoonlijkheid vanaf een bepaalde leeftijd (zeg, 18) nauwelijks ontwikkelbaar zijn. Persoonlijkheid werd grofweg gedefinieerd als het geheel van stabiele gedragsneigingen van individuen. Er werd gedacht dat individuele verschillen in persoonlijkheid relatief stabiel waren en ook betekenisvol voor hoe we ons leven zouden moeten inrichten (denk bijvoorbeeld aan loopbaankeuzes). Lees verder »

Ideeën in de psychologie kunnen soms behoorlijk op gespannen voet staan met onze intuïties. Een voorbeeld hiervan kun je vinden in een nieuw boek, Against Empathy: The Case for Rational Compassion, geschreven door Paul Bloom, psycholoog werkzaam bij Yale University. Veel mensen zien empathie als een belangrijke basis voor het goede in de wereld en het gebrek aan empathie als belangrijke oorzaak van veel slechts in de wereld. Ook leiders als Barack Obama en wetenschappers als George Lakoff en Simon Baron-Cohen zien empathie als iets waar we als mensen niet genoeg van kunnen hebben. Bloom ziet het anders. Lees verder »

Je zou denken dat mensen alleen overtuigingen aanhangen op grond van hun waarheidsgehalte maar dat is niet het geval. Mensen hebben natuurlijk inderdaad vaak overtuigingen omdat ze denken dat die waar zijn maar er zijn ook andere redenen mogelijk voor het hebben van overtuigingen. Die redenen kunnen te maken hebben met verschillende soorten psychologische of sociale doelen die zij hebben. Enkele voorbeelden hiervan zijn: de wereld als ordelijk of betekenisvol of veilig kunnen zien, de eigen groep (met dezelfde overtuigingen) als moreel goed kunnen zien en het gevoel kunnen hebben bij deze groep te horen en invloed op of macht over andere mensen kunnen hebben.

Lees verder »

Zoals je waarschijnlijk al hebt gelezen, is er binnen de psychologie veel ophef over de geldigheid van eerder gevonden uitkomsten van onderzoek. Hoewel sommige wetenschappers wat defensief reageerden op deze ophef, zijn anderen serieus bezig met het verbeteren van de kwaliteit van de psychologische wetenschap. Ik noem hieronder drie voorbeelden van hoe ze daarmee bezig zijn. Lees verder »

Bieg et al (2016) deden een onderzoek om de relatie tussen leerdoelen (mastery goals) en intrinsieke motivatie te verhelderen. Laten we eerst kijken wat beide begrippen betekenen.

Betekenis en belang van leerdoelen en intrinsieke motivatie

Leerdoelen zijn gericht op het ontwikkelen van competenties. Dit in tegenstelling tot prestatiedoelen die erop gericht zijn om de eigen competentie te demonstreren in vergelijking met anderen. Waarom zijn leerdoelen belangrijk? Omdat onderzoek heeft laten zien dat ze veel positieve effecten hebben (in vergelijking met prestatiedoelen), zoals het kiezen van uitdagende doelen, volharding, meer interesse, dieper leren, etc. Intrinsieke motivatie is het verlangen om dingen te doen die in zichzelf interessant, leuk, opwindend of anderzijds bevredigend zijn. Intrinsieke motivatie is niet alleen maar leuk. Het is ook belangrijk want het hangt samen met positieve emoties, interesse en diep leren.Lees verder »

Zijn mensen met sterke verstandelijke vermogens gelukkiger? Onderzoek dat in het verleden naar deze vraag is gedaan, leidde niet tot een eenduidig antwoord op deze vraag. Onderzoekers Grossman et al. (2013) vermoedden dat de reden daarvoor was dat eerder onderzoek vooral keek naar de relatie van intelligentie met geluk en niet naar andere verstandelijke kwaliteiten zoals wijsheid. Daarom onderzochten zij in een onderzoek bij 241 mensen de relaties tussen vijf variabelen: 1) intelligentie, 2) wijsheid, 3) persoonlijkheid, 4) leeftijd en 5) geluk. Wijsheid werd gemeten via een gestructureerde interviewmethode; de andere variabelen werden alle gemeten via meerdere beproefde meetinstrumenten.Lees verder »

Igor Grossman en Ethan Kross (2014) lieten zien dat mensen, door met afstand te kijken naar hun eigen problemen, vanuit een derdepersoonsperspectief, kunnen komen tot komen tot wijzere oordelen (lees meer over dat onderzoek). Een nieuw onderzoek van Grossman et al. (2016) richt zich op de vraag hoe stabiel of veranderlijk wijsheid in alledaagse situaties is. De onderzoekers voerden een dagboekonderzoek uit bij 152 mensen naar Wijs Redeneren (WR) door mensen dagelijks gedurende 9 maanden te laten reflecteren op problemen die zij de vorige dag hadden meegemaakt. De onderzoekers keken daarbij naar drie facetten van wijsheid: intellectuele bescheidenheid, zelftranscendentie (met afstand naar je eigen situatie kunnen kijken) en rekening kunnen houden met het perspectief van anderen/compromissen kunnen sluiten.Lees verder »

Soms worden plezier en nut eenvoudig tegenover elkaar geplaatst: wat nuttig is, is niet plezierig en wat plezierig is, is niet nuttig. Volgens deze manier van denken draagt het doen van plezierige dingen dan ook niet bij aan het bereiken van belangrijke doelen. Leuke activiteiten zoals het spelen van een spelletje of het beoefenen van een sport, het luisteren naar of spelen van muziek, het kijken naar een leuk tv-programma en dergelijke, kunnen in deze manier van denken gezien worden als nutteloos of zelfs schadelijk.Lees verder »

Een nieuwe publicatie van Vanessa Bohns laat zien dat mensen over het algemeen te pessimistisch zijn over hun vermogen om anderen te laten meewerken aan een verzoek. Dit komt vooral doordat we meestal onderschatten hoe moeilijk het is voor mensen om ‘nee’ te zeggen tegen een verzoek.

 
(Mis)Understanding Our Influence Over Others. A Review of the Underestimation-of-Compliance Effect
Bohns (2016)Lees verder »

Er is een nieuw boek verschenen van James Flynn. Deze onderzoeker is naamgever van het Flynn effect, het verschijnsel van gestage groei van gemiddelde IQ testscores over generaties. Dit effect wordt waargenomen in de meeste delen van de wereld hoewel in verschillende mates. In zijn nieuwe boek bewijst Flynn dat gezinsomgeving een significant voordeel of nadeel kan hebben op intelligentie. Hij wijst op de belangrijke rol van menselijke autonomie. Door omgevingen te kiezen die cognitief stimulerend zijn en uitdagend kunnen we ons cognitief functioneren verhogen, ook als volwassenen. Lees verder »