Igor Grossmann werd geboren in de Sovjet-Unie, groeide op in Oekraïne en Duitsland en studeerde in Duitsland en de VS. Momenteel geeft hij leiding aan het Wisdom and Culture Lab aan de Universiteit van Waterloo, Canada. Hij is één van de leidende onderzoekers op het gebied van wijsheidsonderzoek (bekijk zijn Google Scholar-profiel ). Zijn werk richt zich op het ontraadselen van wijsheid en het modelleren van culturele verandering. Hij is ook co-host van de On Wisdom Podcast en heeft worldaftercovid.info geïnitieerd. In dit interview zullen we het hebben over onderwerpen als wat wijsheid is, waarom er nu een steeds grotere roep om wijsheid lijkt te zijn, hoe individuen verstandiger kunnen redeneren en handelen, en hoe wijsheid kan worden onderwezen. Lees verder »

De relatief nieuwe wetenschappelijke discipline van implementatiewetenschap heeft als doel de kloof tussen wetenschap en praktijk te overbruggen. Soicher et al., 2020 schreven een introductie over implementatiewetenschap voor het hoger onderwijs. Hieronder vat ik deze kort samen.Lees verder »

Mensen gedragen zich niet altijd hetzelfde. De ene situatie roept iets anders in ons op dan de ander. Daarom gedragen we ons verschillend in verschillende situaties. Maar welke aspecten van onze persoonlijkheid zijn relatief stabiel en welke relatief situatie-afhankelijk? En welke kenmerken van situaties roepen vooral verschillen op in hoe we ons gedragen? Een nieuw onderzoek werpt enig licht op deze vragen. Lees verder »

In een e-mail ontving ik de volgende vraag: “Heb je ideeën over hoe je om moet gaan met het feit dat er zoveel psychologische kennis is dat het voor de typische manager moeilijk is om het op het juiste moment te onthouden, zelfs als ze het eerder hebben geleerd? Ik blijf neigen naar AI-oplossingen, maar dat kan technofilie zijn.” Voor de vuist weg schreef ik een antwoord op zijn vraag: Lees verder »

George Miller was één van de grondleggers van de cognitieve psychologie en van de psycholinguïstiek. Hij verwierf onder andere faam met zijn artikel The Magical Number Seven, Plus or Minus Two, waarin hij waarin liet zien dat de capaciteit van het menselijk kortetermijngeheugen gelimiteerd is tot het kunnen onthouden van ongeveer 7 elementen. Toen Miller in 1969 president werd van de American Psychological Association (APA) deed hij een uitspraak die mij aanspreekt.

Lees verder »

Op 17 juni 2020 overleed onverwacht de psycholoog Anders Ericsson op 72 jarige leeftijd in Florida waar hij woonde en werkte. Hij wordt door velen gezien als de invloedrijkste onderzoeker ter wereld op het gebied van expertise-ontwikkeling. Zijn collega Neil Charness schreef:

“Yes, he was and is a superstar. He shone so brightly, illuminating our field, blazing new paths, lighting the way for so many students and colleagues. He will be sorely missed, but his work will endure.”

Wie was deze invloedrijke psycholoog?Lees verder »

Zowel in ons eigen alledaagse leven als in de maatschappij worden we geconfronteerd met belangrijke vraagstukken die lastig met kennis en rationaliteit alleen kunnen worden opgelost. De reden hiervoor is dat deze vraagstukken complex zijn, met veel onzekerheid zijn omgeven en dat er vaak verschillende perspectieven en belangen bij betrokken zijn. Denk aan hoe om te gaan met de Corona-crisis, de opkomst van artificiële intelligentie en de mogelijke ethische consequenties daarvan, politieke polarisatie en de verspreiding van misinformatie. Veel filosofen en psychologen denken dat wijsheid nodig is om dit soort vraagstukken effectief te lijf te gaan (lees meer). Maar wat is wijsheid?Lees verder »

Een nieuw artikel van Bryan, Yeager & O’Brien (2019) werpt een heel nieuw licht op de replicatiecrisis in de psychologie. Een beeld dat hier en daar is opgerezen van originele auteurs als prutsende sjoemelaars en van repliceerders als heilige verdedigers van de wetenschappelijke moraal moet worden herzien. Repliceerders permitteren zich vaak te veel vrijheden, zowel in de opzet van hun onderzoeken als in de manier waarop ze data analyseren. Lees verder »

Ideeën in de psychologie kunnen soms behoorlijk op gespannen voet staan met onze intuïties. Een voorbeeld hiervan kun je vinden in een nieuw boek, Against Empathy: The Case for Rational Compassion, geschreven door Paul Bloom, psycholoog werkzaam bij Yale University. Veel mensen zien empathie als een belangrijke basis voor het goede in de wereld en het gebrek aan empathie als belangrijke oorzaak van veel slechts in de wereld. Ook leiders als Barack Obama en wetenschappers als George Lakoff en Simon Baron-Cohen zien empathie als iets waar we als mensen niet genoeg van kunnen hebben. Bloom ziet het anders. Lees verder »

Je zou denken dat mensen alleen overtuigingen aanhangen op grond van hun waarheidsgehalte maar dat is niet het geval. Mensen hebben natuurlijk inderdaad vaak overtuigingen omdat ze denken dat die waar zijn maar er zijn ook andere redenen mogelijk voor het hebben van overtuigingen. Die redenen kunnen te maken hebben met verschillende soorten psychologische of sociale doelen die zij hebben. Enkele voorbeelden hiervan zijn: de wereld als ordelijk of betekenisvol of veilig kunnen zien, de eigen groep (met dezelfde overtuigingen) als moreel goed kunnen zien en het gevoel kunnen hebben bij deze groep te horen en invloed op of macht over andere mensen kunnen hebben.

Lees verder »

Zoals je waarschijnlijk al hebt gelezen, is er binnen de psychologie veel ophef over de geldigheid van eerder gevonden uitkomsten van onderzoek. Hoewel sommige wetenschappers wat defensief reageerden op deze ophef, zijn anderen serieus bezig met het verbeteren van de kwaliteit van de psychologische wetenschap. Ik noem hieronder drie voorbeelden van hoe ze daarmee bezig zijn. Lees verder »

Er is een nieuw boek verschenen van James Flynn. Deze onderzoeker is naamgever van het Flynn effect, het verschijnsel van gestage groei van gemiddelde IQ testscores over generaties. Dit effect wordt waargenomen in de meeste delen van de wereld hoewel in verschillende mates. In zijn nieuwe boek bewijst Flynn dat gezinsomgeving een significant voordeel of nadeel kan hebben op intelligentie. Hij wijst op de belangrijke rol van menselijke autonomie. Door omgevingen te kiezen die cognitief stimulerend zijn en uitdagend kunnen we ons cognitief functioneren verhogen, ook als volwassenen. Lees verder »

Hieronder presenteer ik een lijst van cognitieve fouten, heuristieken en effecten waar we allemaal in zekere mate behept zijn met daarbij een compacte uitleg (lees ook dit, dit en dit). Ik gebruik vooral de Engelse termen omdat deze het vaakst gebruikt worden, ook in Nederlandstalige literatuur. Het kennen van deze fouten en heuristieken kan ons helpen om onszelf en anderen beter te begrijpen, om minder slachtoffer te worden door toedoen van deze fouten en neigingen en om een realistischere kijk op de werkelijkheid te ontwikkelen (lees ook dit, dit en dit). Lees verder »

De wetenschap psychologie bevindt zich in een turbulente fase, vele spreken zelfs van een crisis. De vraag die centraal staat is hoe robuust bevindingen in onderzoek door psychologen zijn en hoezeer ze vertrouwd kunnen worden. De laatste jaren is er veel geschreven over verschillende aspecten aan dit probleem en ik heb er zelf meerdere keren naar verwezen op deze site. Hier zijn enkele van mijn eerdere artikelen: (1) Welke effecten uit primingonderzoek zijn echt en welke niet?, (2) Wetenschap verbeteren, (3) Het oplossen van het replicatieprobleem in de sociale wetenschap, (4) Robert Biswas Dieners kritische reflectie op de positieve psychologie, (5) Onderzoeksbevindingen omtrent ‘Powerposes’ van Amy Cuddy twijfelachtig, en (6) Het doek valt voor ego-depletie.Lees verder »

Vorig jaar schreef ik al dat het bestaan van het ego-depletie twijfelachtig is (hier) en dat concept gebaseerd is op een simplistische manier van denken over psychologie (hier). Nu lijkt het doek voor het concept ego-depletie definitief te vallen. Daniel Enger beschrijft in een artikel in Slate hoe het concept stap voor stap van zijn voetstuk is gevallen.Lees verder »