Bij mentale problemen, zoals depressiviteit, kun je aan verschillende soorten aanpakken denken om ze op te lossen. Drie soorten aanpakken zijn: (1) het nemen van medicijnen, (2) in psychotherapie gaan en (3) het zelfstandig aanpakken van het probleem. Naar de effectiviteit van (1) en (2) wordt veel onderzoek gedaan; naar de effectiviteit van (3) minder. Dat dit zo is, kun je op een niet-cynische manier interpreteren maar ook een wat cynischere manier. Ik heb de wijsheid niet in pacht en laat in het midden welk soort interpretatie meer hout snijdt (vermoedelijk zijn ze beide deels waar).Lees verder »

Kortgeleden bekritiseerde ik een artikel van Alfie Kohn waarin hij Carol Dweck bekritiseerde. Of Kohn de groeimindset niet goed begrijpt en niet goed op de hoogte is van onderzoek, of bewust misleidt, weet ik niet. Maar wat hij zegt, klopt niet. Ik wil één kritiekpunt van hem hier even apart onder de aandacht brengen omdat het essentieel is. Kohn suggereert dat het stimuleren van een groeimindset individuen impliciet de boodschap geeft dat we de condities waar we mee geconfronteerd worden gewoon maar moeten leren accepteren en ons eraan moeten aanpassen, en ze moeten zien als een uitdaging die we moeten overwinnen, in plaats van ze te veranderen. Ik zal uitleggen waarom dit niet klopt.Lees verder »

Onze overtuigingen over onszelf kunnen een sterke invloed hebben op hoe we ons gedragen en op hoe goed het met ons gaat. Van onze overtuigingen over onszelf zijn we ons niet altijd bewust. Er bestaan wat we noemen impliciete zelfovertuigingen. Een voorbeeld van zo’n impliciete zelfovertuiging kan zijn: ‘ik ben geen wiskundepersoon’ of ‘wiskunde is niets voor mij’. Onderzoekers Cvencek et al. (2015) van de universiteit van Washington kwamen er in een onderzoek bij 299 lagere schoolleerlingen uit Singapore achter dat deze jonge kinderen vaak al onbewuste gedachten hebben over of zij wel of niet een ‘wiskundepersoon’ zijn.Lees verder »

Recent schreef ik over het replicatieprobleem in de sociale wetenschap. Ik schreef dat een groot team van onderzoekers 100 psychologische en sociaalwetenschappelijke onderzoeken die waren gepubliceerde in voorstaande tijdschriften, heeft gerepliceerd. Het resultaat: veel van de effecten die in de originele studies werden gevonden, werden in de replicatiestudies niet gevonden en veel van de effecten die in de replicatiestudies wel werden gevonden ware zwakker dan de effecten die werden gevonden in de originele studies. Ik vroeg mij af of er onder die 100 studies ook studies naar de groeimindset waren en, zo ja, of de bevindingen hiervan wel of niet gerepliceerd zijn. Lees verder »

Het Dunning-Kruger effect is het verschijnsel dat mensen die mensen die minder competent zijn op een bepaald gebied zichzelf te positief inschatten terwijl mensen die heel hoog op die uiterst competent zijn iets te streng zijn in hun zelfbeoordeling. De verklaring voor dit verschijnsel is dat je kennis nodig hebt over een competentiegebied om je eigen competentie enigszins realistisch te kunnen beoordelen. Het bestaan van het Dunning-Kruger effect is een beetje tegenintuïtief en paradoxaal. Blijkbaar kun je je eigen gevoel over hoe goed je ergens in bent, niet goed vertrouwen. Dat je het gevoel hebt dat je ergens heel goed in bent, kan misschien zelfs een aanwijzing zijn dat je er dus helemaal niet zo goed in bent.Lees verder »

Eerder schreef ik al enkele artikelen over wilskracht.

In Geloven in de ‘onuitputtelijkheid’ van wilskracht werkt beschreef ik onderzoek van Job et al (2010). In dat onderzoek wordt onderscheid gemaakt tussen twee manieren van denken over wilskracht. De ene manier ziet wilskracht als gelimiteerd, beperkt aanwezig; de andere ziet wilskracht als ongelimiteerd. Job et al lieten met hun onderzoek zien dat studenten met een ongelimiteerde wilskracht theorie zichzelf beter konden reguleren en betere resultaten haalden ook onder druk. Lees verder »

Mensen zijn in hun doen en laten gevoelig voor de aanwezigheid van anderen. Je kent vast wel de uitdrukking “waar je mee omgaat daar wordt je door besmet”. Wat is er precies bekend over het effect van de aanwezigheid van anderen? Het sociale facilitatie-effect is al bekend sinds 1965 en houdt in dat mensen handelingen die zij goed beheersen gemakkelijker uitvoeren in aanwezigheid van anderen. Maar bij het uitvoeren van taken die veel concentratie vergen kan de aanwezigheid van anderen ook verstorend werken (Horwitz & McCaffrey, 2008). In een nieuw onderzoek laten Desender, Beurms & Van den Bussche (2015) zien dat mentale inspanning ook aanstekelijk kan werken. Lees verder »

Gerard Saucier van de universiteit van Oregon heeft veel onderzoek gedaan naar wat in zijn publicaties wordt genoemd belief-systems van mensen. Het begrip belief systems laat zich wat lastig vertalen in het Nederlands. Een belief kun je zien als een denkbeeld, overtuiging of geloofsopvatting. Een belief system is dus een systeem van denkbeelden. Belief systems (laat ik het maar even onvertaald laten) van mensen zijn belangrijk omdat ze richting geven aan het gedrag van mensen en daarmee de ontwikkeling van die mensen en aan de omstandigheden waarin zij zich verder zullen bevinden. Saucier heeft met zijn onderzoek overzicht geschapen in wat voor soorten belief systems er zijn. Lees verder »

Welke les kunnen we het beste trekken uit het Stanford-gevangenisexperiment?

Het Stanford-gevangenisexperiment, opgezet uitgevoerd door Philip Zimbardo in 1971, is één van de meest bekende experimenten in de psychologie. In de kelder van Stanford University werd een gevangenis nagebouwd. Studenten die meededen aan het onderzoek werden willekeurig de rol van gevangene of bewaarder toegekend. Zimbardo zelf deed ook mee aan het experiment. Hij speelde de rol van gevangenisdirecteur. De standaardinterpretatie van wat het onderzoek heeft opgeleverd komt ongeveer neer op het volgende: na verloop van tijd gingen gevangen zich onderdanig machteloos gedragen en bewaarders kwamen in de verleiding om hun macht te misbruiken en zich wreed te gaan gedragen. Het experiment werd stopgezet toen een student die meedeed aan het onderzoek kritiek gaf op mensonterende toestanden die tijdens het experiment plaatsvonden.Lees verder »

Regelmatig kom ik mensen tegen die denken dat persoonlijkheid nauwelijks veranderbaar is. Ze denken dat persoonlijkheid iets is wat je eenvoudigweg meegekregen hebt via je genen en je ervaringen in je vroege jeugd en dat hoe je in wezen bent niet of nauwelijks te veranderen is. Enige tijd geleden schreef ik Het veranderen van je persoonlijkheid waarin ik beargumenteerde dat persoonlijkheid veranderbaarder is dan we lang hebben gedacht. Ook haalde ik enkele onderzoeken aan die dit dit vermoeden lijken te bevestigen. Maar je zou je kunnen afvragen: wat doet het er eigenlijk toe of je wel of niet gelooft dat persoonlijkheid veranderbaar is? Ik vermoed dat het er waarschijnlijk vrij veel toe doet. Ik kwam een onderzoek tegen dat dit vermoeden lijkt te ondersteunen:Lees verder »