Dingen zijn soms eenvoudig in theorie maar verdraaid moeilijk in de praktijk. Een voorbeeld hiervan is het volgende. Het is vaak gemakkelijk om te zeggen dat we waarden als vriendelijkheid, duidelijkheid, eerlijkheid, welwillendheid en dergelijke hoog in het vaandel hebben. Maar in concrete situaties is het lang niet altijd even gemakkelijk om ons vriendelijk, duidelijk, eerlijk, welwillend, etc, te gedragen. Een belangrijke reden waarom dat zo is, is dat dit soort waarden in de praktijk nogal eens met elkaar lijken te concurreren. Lees verder »

We moeten allemaal weleens een gesprek voeren waarin we iemand iets vervelends moeten vertellen. Denk aan gesprekken waarbij we nee zeggen tegen een verzoek, negatieve feedback moeten geven of een negatieve beslissing of beoordeling moeten geven. Bij dit soort slecht-nieuwsgesprekken ervaren mensen vaak een spanning tussen twee morele motivaties, namelijk die om eerlijkheid te zijn en die om welwillendheid te zijn. Emma Levine, Annabelle Roberts en Taya Cohen leggen in een nieuwe paper uit dat mensen vaak ineffectieve keuzes maken in hoe ze omgaan met die spanning en ze geven praktische tips voor hoe dit soort situaties beter kunt benaderen. Lees verder »

Eén van de nu meest interessante en praktisch bruikbare onderzoeksgebieden binnen de psychologie is dat van de kortdurende psychologische interventies (zie onder andere hier en hier). Een nieuw artikel in Science laat zien hoe een van dit soort interventies, de social belonging interventie, een belangrijke rol kan spelen bij het oplossen van achterstanden van etnische (en andere) minderheidsgroepen.Lees verder »

Gregory Walton en Timothy Wilson hebben een artikel gepubliceerd waarin zij een interventiebenadering presenteren voor persoonlijke en sociale problemen (Walton & Wilson, 2019). De noemen deze aanpak wise interventions en hij is gebaseerd op kennis uit de sociale psychologie. In de aanpak staat centraal hoe mensen subjectieve betekenis geven aan hun situaties. Ze vormen werkhypotheses over zichzelf, over andere mensen en over sociale situaties. In bepaalde contexten kunnen schadelijke werkhypotheses ontstaan die een negatieve spiraal kunnen veroorzaken. De auteurs beschrijven interventies waarmee mensen hun werkhypotheses kunnen aanpassen waardoor ze beter kunnen gaan functioneren. Ze leggen uit hoe kleine interventies kunnen leiden tot eerste veranderingen die ingebed kunnen raken in het leven van mensen. Hieronder kun je een korte beschrijving lezen van de wise interventions aanpak. Lees verder »

Er is veel onderzoek gedaan naar welke interventies leerlingen en studenten helpen om goed te leren en te presteren. Tot nu toe heeft nadruk gelegen op het onderzoeken van kortetermijneffecten van interventies. Begrijpelijk, want je wilt graag dingen doen die studenten snel helpen wanneer ze problemen in het leren en presteren. Maar wat weten we over de langetermijneffecten van interventies?

Lees verder »

Tijdens een training progressiegericht leidinggeven aan teamleiders in een Jeugdzorg-organisatie kwam er interessant voorbeeld van betekenisvolle progressie naar voren. Aan het begin van de derde trainingsdag training hadden de deelnemers in duo’s een kwartiertje met elkaar gesproken over welke progressiegerichte principes en technieken ze al hadden uitgeprobeerd en wat dat had opgeleverd. Toen de deelnemers terugkwamen in de trainingszaal vroeg ik hen of het gesprekje nuttig was geweest. Eén van de mensen die het nuttig vond, wilde dit graag toelichten.

Lees verder »

Hier betoog ik dat mindfulness-meditatie ondersteunend kan werken voor progressiegericht werken. Eerst beschrijf ik effecten van mindfulness-meditatie op onze cognities, gevoelens en ons lichaam. Vervolgens leg ik uit hoe mindfulness-meditatie progressiegerichte gespreksvoering kan ondersteunen. 

Lees verder »

Over mindfulness-meditatie wordt beweert dat het kan bijdragen aan beter en prettiger functioneren. Wat voor bewijs is er dat het inderdaad werkt?

In dit artikel schreef ik over mindfulness en mindfulness-meditatie. Mindfulness-meditatie helpt om een toestand van mindfulness te ervaren. Mindfulness, wat zoiets is als het bewust en oordeelloos ervaren van het huidige moment, helpt, zo schreef ik dat artikel, om automatische gedachtestromen te onderbreken. Ook schreef ik dat er in de afgelopen jaren vrij veel onderzoek gedaan is naar effecten van mindfulness meditatie

 en dat het zou leiden tot voordelen zoals een betere weerbaarheid tegen stress, een betere immuunfunctie, een betere mentale gezondheid, minder depressieve klachten en beter sociaal functioneren. Hier wil ik graag iets dieper ingaan op het bewijs voor de positieve effecten van mindfulness.

Lees verder »

Automatische negatieve gedachten over jezelf kunnen je functioneren en welbevinden in de weg staan. Ik beschrijf hier kort twee manieren om je hiertegen te wapenen: flow en mindfulness-meditatie.

Onderzoekers Michael Robinson en Maya Tamir (2011) hebben twee soorten hersenactiviteit met elkaar vergeleken: taakgericht en zelfgericht. Deze twee toestanden van het brein remmen elkaar. Met andere woorden: als de ene actiever wordt, wordt de ander minder actief. De auteurs betogen op basis van onderzoek en theorieën dat een taakgerichte focus meer samenhangt met allerlei positieve uitkomsten zoals geluk, mentale gezondheid en productiviteit, terwijl een zelfgerichte focus meer samenhangt met depressie, psychopathologie en minder taaksucces.Lees verder »

Het draaiknoppenmodel is een krachtig theoretisch raamwerk gebaseerd op werk uit de sociale psychologie dat praktisch goed bruikbaar is voor het realiseren van systeembrede verbeteringen. Om het raamwerk goed te begrijpen is eerst enige theoretische achtergrond nodig. Sociaal psychologen Martin Fishbein en Icek Ajzen formuleerden in de jaren ’70 de zogenaamde Theory of reasoned action (Fishbein & Ajzen, 1975; Ajzen & Fishbein, 1980). Deze theorie beschreef hoe gedragsintenties konden worden voorspeld aan de hand van attitudes en de subjectieve normen ten aanzien van het betreffende gedrag. Met attitudes wordt gedoeld op de overtuigingen die de persoon heeft over het gedrag (ziet de persoon het gedrag als goed en waardevol of juist niet?). Naarmate de attitude tegenover het gedrag positiever is, neemt de intentie om het gedrag te vertonen toe. Met subjectieve normen wordt gedoeld op de invloed die de sociale omgeving op de persoon heeft. Naarmate de omgeving het gedrag meer als gewenst ziet, neemt de neiging van het individu om het gedrag te vertonen toe.Lees verder »

Vaak wordt de vraag gesteld hoe je progressiegerichte principes en technieken kunt gebruiken om je manager te beïnvloeden. Managers doen soms die niet behulpzaam zijn of problematisch zijn voor medewerkers, zoals onrealistische eisen stellen, onduidelijk zijn in hun aansturing, passief gedrag vertonen en niet-ondersteunend zijn wanneer dat wel zou moeten. Als de werkrelatie tussen managers en medewerkers goed is kunnen medewerkers open bespreken wat hen dwars zit en dan kunnen ze samen komen tot een oplossing voor het probleem. Het kan echter voorkomen dat managers niet zo open zijn en constructief zijn. In deze gevallen is het waarschijnlijk verstandig om je heel bewust te zijn van de hiërarchische relatie en om je gesprek met de manager goed voor te bereiden. Ik heb een eenvoudig model gemaakt om je te helpen zulke gesprekken voor te bereiden (zie de figuur hieronder). Lees verder »

Lees verder »

Vervulling van de drie psychologische basisbehoeften aan autonomie, competentie en verbondenheid in werk leidt tot uiteenlopende voordelen voor zowel het individu als voor de organisatie. Wanneer mensen ervaren dat hun behoefte aan autonomie, competentie en verbondenheid in hun werk bevredigd wordt dan is het, kort gezegd, zo dat zij zich beter voelen en beter functioneren. Lees verder »

Hier is een manier casuïstiek bespreken die wij aanleren aan management teams, afdelingsteams, intervisiegroepen en groepen van professionals. De aanpak doet denken aan andere bekende intervisie-aanpakken maar wijkt op enkele punten af. Hij is het best bruikbaar in groepen met een grootte van tussen 5 en de tien mensen. (Bij grote groepen kun je hem ook gebruiken indien je bij ronde 3 en vier met post-its op een flipover vel werkt; anders gaat het te lang duren). Mijn ervaring is dat hoe strikter je de onderstaande werkwijze en spelregels hanteert, hoe beter hij werkt. De aanpak duurt ongeveer 20 tot 30 minuten per keer en werkt als volgt:Lees verder »