In het verlengde van mijn bespreking van Steven Pinker’s Enlightenment now, noem ik nu een ander nieuw boek met een vergelijkbare boodschap: It’s better than it looks van Gregg Easterbrook. In 2003 schreef deze econoom het boek The progress paradox, waarin hij de paradox beschreef dat, terwijl het leven steeds beter wordt, mensen zich slechter gaan voelen. In zijn nieuwe boek is zijn boodschap hetzelfde maar geeft hij tevens aan hoe er op allerlei gebieden enorm veel progressie is geboekt. Hij gaat ook in op een angst die veel mensen hebben ondanks al deze progressie: de angst voor instorting (collapse anxiety). Lees verder »

Na Steven Pinkers boek The Better Angels of our Nature was ik benieuwd naar zijn nieuwe boek Enlightenment Now. Hij had het boek al een paar jaar geleden aangekondigd en ik verwachtte dat het een interessant boek zou worden. Nu is het verschenen en ik heb het gelezen en het is nog beter en interessanter dan ik had verwacht. Sommige mensen die Pinker volgen, en sommige recensenten van zijn boek, interpreteren volgens mij verkeerd wat hij bedoelt. Ze zien dat Pinker vaak voorbeelden aanhaalt van hoe het in de wereld in allerlei opzichten steeds beter gaat. En ze denken dat zijn boodschap neerkomt op: “Mensen laten we toch wat blijer zijn. Het gaat veel beter met de wereld dan jullie denken.” Maar hoewel het inderdaad veel beter gaat in veel opzichten dan de meeste mensen weten, stelt Pinker niet dat we tevreden achterover kunnen leunen en dat de toekomst vast wel prachtig wordt. Lees verder »

In het nieuwe boek van Steven Pinker, Enlightenment Now, kwam ik een nieuw woord tegen: progressiefobie. Het boek is een vurig pleidooi voor vier centrale ideeën uit de Verlichting: rede, wetenschap, humanisme en progressie. Pinker stelt dat de combinatie van deze ideeën zegt dat de mensheid door een groter begrip van de werkelijkheid, via wetenschap, en door een groeiende cirkel van sympathie, veroorzaakt door kosmopolitisme en rede, intellectuele en morele progressie kan boeken. Het doel van de verlichtingdenkers was niet zozeer om de menselijk natuur te verbeteren maar om instituties te bouwen die ervoor zouden zorgen dat het beste in mensen naar boven zou komen. Lees verder »

Harald Merckelbach, hoogleraar rechtspsychologie heeft een interessant en toegankelijk boek geschreven over zijn werk: Intuïtie maakt meer kapot dan je lief is. Het boek laat zien hoe belangrijk het is in de rechtspraak om op een hyperbewuste manier te komen tot oordelen. Maar rechters zijn ook maar mensen met dezelfde morele intuïties als wij allemaal. Merckelbach stelt dat rechters op allerlei manieren maatregelen moeten nemen om zich niet te laten verleiden tot intuïtieve oordelen waarop ze hun uitspraken baseren. Lees verder »

Leren & presteren – ‘Overtuigend’
Coert Visser heeft een goed bruikbaar overzicht gemaakt om ‘beter te worden’ in alles wat je wilt leren in Leren & Presteren. Halverwege het lezen ben ik al zo overtuigd, dat ik diverse collega’s aanraad het boek aan te schaffen.

Leren & Presteren gaat over hoe je gemotiveerd raakt en wat het belang van kennis in deze opzoektijd nu eigenlijk nog is, tot welke fouten je ongemerkt maakt, hoe je productiever wordt en hoe wijsheid is opgebouwd, alles wordt helder en met herkenbare voorbeelden opgediend.

Lees verder>>

Meer over progressiegericht werken

Het nieuwe boek van mijn collega Gwenda Schlundt Bodien is verschenen. De aansprekende titel is: Progressiegesprekken. De intentie om betekenisvolle progressie te boeken. Het onderwerp van het boek is gespreksvoering. Een goede keuze want hoe belangrijk zijn gesprekken eigenlijk niet voor ons? Hoe bepalend zijn ze vaak niet voor hoe goed we ons voelen en voor hoe zinvol we bezig zijn? Hoe belangrijk is het dus niet dat we in staat zijn om goed te worden in het voeren van effectieve gesprekken? Dit soort effectieve gesprekken noemt Gwenda progressiegesprekken. Progressiegesprekken zijn gesprekken waarin je je verbonden voelt met andere mensen en waar energie en bruikbare ideeën ontstaan. Zowel tijdens als na afloop van het gesprek heb je het gevoel dat je vooruit aan het komen bent in iets dat belangrijk voor je is.

Lees verder »

Leren & presteren – hoe word je beter (2017)
Leren en presteren zijn belangrijke activiteiten in het leven van ieder mens. Van jongs af aan wordt er van ons verwacht dat we leren en presteren. Gelukkig zijn we van nature gemotiveerd om dit te doen. Dit boek kan je helpen om zelf beter te gaan leren en presteren en om anderen daarbij te helpen. Het bevat up to date informatie over de psychologie van leren en presteren. Het gaat in op vragen als: Lees verder »

Er zijn niet zoveel goede en toegankelijke Nederlandstalige boeken over de zelfdeterminatietheorie. Veel mensen in de praktijk (ouders, docenten, leidinggevenden, hulpverleners, etc.) hebben vaak niet de tijd en gelegenheid om de wetenschappelijke literatuur over dit zeer interessante onderwerp door te ploegen. Daardoor missen ze vaak het inzicht in hoe ze ZDT praktisch kunnen toepassen. Er is nu een boek dat in de behoefte van deze mensen in de praktijk voorziet: Vitamines voor groei, Ontwikkeling voeden vanuit de Zelf-Determinatie Theorie, geschreven door Maarten Vansteenkiste en Bart Soenens.Lees verder »

In 2008 verscheen mijn boek Paden naar oplossingen waarvan nu een heruitgave is verschenen. Het boek bevat een uitgebreide beschrijving van oplossingsgerichte technieken en principes. Ook bevat het hoofdstukken over de ontstaansgeschiedenis van oplossingsgericht werken en van onderzoek. In de heruitgave van het boek zijn twee interviews opgenomen met oplossingsgerichte pioniers: Eve Lipchik en Wally Gingerich.

Daarnaast staan in het boek veel onderwerpen die niet uit de oplossingsgerichte wereld komen. Een aantal hiervan zijn eigen uitvindingen zoals het 4SFC-model en sturen. Een aantal andere onderwerpen zijn de groeimindset van Carol Dweck, positief nee zeggen van William Ury en de Feedbackladder van David Perkins. In dit voorwoord bij de nieuwe uitgave kun je iets meer lezen.

▶ Bestel Paden naar oplossingen hier

Vandaag is de paperbackversie van mijn nieuwste boek verschenen onder de (nieuwe) titel De psychologie van progressie. Het boek is een pleidooi tegen fatalisme en voor realistisch optimisme. Het laat namelijk zien dat betekenisvolle progressie bestaat, zowel in onze individuele levens als op het niveau van samenlevingen. De wetenschap van de psychologie biedt duidelijke aanknopingspunten voor hoe we progressie kunnen boeken.

▶ Bestel De psychologie van progressie hier.

De grondleggers van de zelfdeterminatietheorie, Richard Ryan en Ed Deci hebben een nieuw boek gepubliceerd: Self-Determination Theory. Basic Psychological Needs in Motivation, Development, and Wellness. Dit 756 pagina’s tellende boek beschrijft de theorie, het onderzoek en de praktische toepassingen van de zelfdeterminatietheorie, één van de diepste, beste onderbouwde en praktisch toepasbare kennisbouwwerken in de psychologie. Lees verder »

Ideeën in de psychologie kunnen soms behoorlijk op gespannen voet staan met onze intuïties. Een voorbeeld hiervan kun je vinden in een nieuw boek, Against Empathy: The Case for Rational Compassion, geschreven door Paul Bloom, psycholoog werkzaam bij Yale University. Veel mensen zien empathie als een belangrijke basis voor het goede in de wereld en het gebrek aan empathie als belangrijke oorzaak van veel slechts in de wereld. Ook leiders als Barack Obama en wetenschappers als George Lakoff en Simon Baron-Cohen zien empathie als iets waar we als mensen niet genoeg van kunnen hebben. Bloom ziet het anders. Lees verder »

In 2009 interviewde ik Keith Stanovich, hoogleraar aan de universiteit van Toronto voor het eerst. De aanleiding was toen het verschijnen van zijn boek What intelligence tests miss. In dat interview legde hij uit dat intelligentie en rationaliteit niet hetzelfde zijn en dat rationaliteit erg belangrijk is. Hij legde uit dat intelligentietests incomplete instrumenten zijn voor het meten van cognitief functioneren omdat ze rationaliteit niet meten. Nu, 7 jaar later, interviewde ik Stanovich opnieuw, nu naar aanleiding van zijn boek The Rationality Quotient, dat hij samen met Richard West en Maggie Toplak schreef. Het boek presenteert een protoype voor een testbatterij die rationaliteit in zijn verschillende facetten meet. Deze rationaliteitstest heeft de naam Comprehensive Assessment of Rational Thinking (CART).

Lees verder »

Fragment uit Kiezen voor Progressie

Wet van de remmende voorsprong

In 1937 beschreef de Nederlandse historicus en journalist Jan Romein zijn ‘wet van de remmende voorsprong’ die zegt dat het hebben van een voorsprong op een bepaald gebied kan leiden tot (1) het afnemen van de stimulans om te streven naar verdere vooruitgang, (2) een terughoudendheid om je aan te passen aan veranderingen en (3) een onvermogen om je aan te passen aan veranderingen. Als resultaat hiervan wordt het individu of de groep die eerst een voorsprong had, ingehaald door anderen. In cybernetische termen treedt een mechanisme van negatieve feedback op wat neerkomt op het volgende: A veroorzaakt B wat een afname van A veroorzaakt. Met andere woorden: de output van het systeem verzet zich tegen de input van het systeem wat het systeem stabiliseert. Dit negatieve feedbackmechanisme kan een handicap voor het systeem worden wanneer de omgeving verandert en andere en hogere eisen stelt. Op deze manier kan het bestaan van succes leiden tot een afname in inspanningen wat toekomstig succes kan ondermijnen.Lees verder »