Wat zou uw antwoord zijn op de vraag: wordt de toekomst beter? Het blijkt dat het er nogal vanaf hangt aan wie je deze vraag stelt en waar je hem betrekking op laat hebben. Mohammed Nagdy en Max Roser leggen in in hun artikel Optimism & Pessimism uit dat veel mensen individueel optimistisch zijn maar, zeker in ontwikkelde landen, sociaal (of collectief) pessimistisch. Met andere woorden, ze verwachten dat hun eigen toekomst relatief goed zal zijn maar de toekomst van hun land minder goed. Dat individueel optimisme is relatief stabiel; het collectief pessimisme is minder stabiel, het wordt beïnvloed door recente gebeurtenissen en economische recessies. Ook is het zo dat mensen over het algemeen locaal optimistisch en nationaal pessimistisch zijn. Ze verwachten dat het in hun directe leefomgeving relatief goed zal gaan terwijl ze denken dat het in hun land minder goed zal gaan.Lees verder »

In het verlengde van mijn bespreking van Steven Pinker’s Enlightenment now, noem ik nu een ander nieuw boek met een vergelijkbare boodschap: It’s better than it looks van Gregg Easterbrook. In 2003 schreef deze econoom het boek The progress paradox, waarin hij de paradox beschreef dat, terwijl het leven steeds beter wordt, mensen zich slechter gaan voelen. In zijn nieuwe boek is zijn boodschap hetzelfde maar geeft hij tevens aan hoe er op allerlei gebieden enorm veel progressie is geboekt. Hij gaat ook in op een angst die veel mensen hebben ondanks al deze progressie: de angst voor instorting (collapse anxiety). Lees verder »

Onze eigen manieren van denken kunnen soms aanzienlijke belemmeringen vormen voor wat we willen bereiken. Verschillende negatieve denkstijlen kunnen er voor zorgen dat we inactief worden waardoor we de progressie die we zoeken niet bereiken. Hieronder bespreek ik 6 van die negatieve manieren van denken: pessimisme, cynisme, defaitisme, fatalisme, doemdenken en de statische mindset.Lees verder »

Rosy retrospection bias (RRB; de rooskleurige-terugblikbias) is een cognitieve bias die inhoudt dat we ons ons verleden iets te positief herinneren. We kijken, met andere woorden, door een roze bril naar gebeurtenissen in ons verleden. De observatie dat deze bias bestaat, is al oud. De oude Romeinen kenden het gezegde: “memoria praeteritorum bonorum”, wat betekent: “Het verleden wordt altijd goed herinnerd”. Maar ook in een nostalgisch Nederlands liedje als Het dorp herken je de RRB terug. Lees verder »

Hieronder presenteer ik een lijst van cognitieve fouten, heuristieken en effecten waar we allemaal in zekere mate behept zijn met daarbij een compacte uitleg (lees ook dit, dit en dit). Ik gebruik vooral de Engelse termen omdat deze het vaakst gebruikt worden, ook in Nederlandstalige literatuur. Het kennen van deze fouten en heuristieken kan ons helpen om onszelf en anderen beter te begrijpen, om minder slachtoffer te worden door toedoen van deze fouten en neigingen en om een realistischere kijk op de werkelijkheid te ontwikkelen (lees ook dit, dit en dit). Lees verder »

Er is een nieuw boek verschenen van de Belgische filosoof Maarten Boudry: Waarom de wereld niet naar de knoppen gaat. Het boek is een pleidooi voor vooruitgangsdenken en een kritiek op doemdenken.  Hierin doet het boek sterk denken aan boeken die ik hier eerder noemde zoals Progress van Johan Norberg, Enlightenment Now van Steven Pinker en It’s better than it looks van Gregg Easterbrook en aan het werk van Hans Rosling. Lees verder »