Een van de belangrijkste theoretische pijlers onder de progressiegerichte aanpak is de zelfdeterminatietheorie (ZDT). De bevindingen uit zelfdeterminatietheorie zijn praktisch goed bruikbaar in veel contexten zoals in de opvoeding, de schoolcontext, werk en leidinggeven en coachen en counseling. Veel mensen (zeker lezers van deze site) hebben al gehoord over de psychologische basisbehoeften aan autonomie, competentie en verbondenheid, maar de zelfdeterminatietheorie omvat meer interessants. We merken vaak dat onze klanten en cursisten geïnteresseerd zijn om meer te leren over zelfdeterminatietheorie. Daarom geef ik hier wat meer uitleg. Daarbij baseer ik me vooral op het werk van Ed Deci en Richard Ryan en de website www.selfdeterminationtheory.org. Zelfdeterminatietheorie richt zich op 6 hoofdonderwerpen. Deze worden hieronder kort besproken.

Lees verder »

In Zelfconcordantietheorie noemde ik dat Vasalampi, Salmela-Aro, & Nurmi (2009) empirische steunen vonden voor de zelfconcordantietheorie die stelt dat persoonlijke doelen hebben die gekozen zijn voor autonome redenen doelgerichte inspanning verhoogt en daardoor progressie in de richting van het doel. Progressie, op haar beurt, leidt tot een toename van subjectief welbevinden en aanpassing.” Twee recentere studies bevestigen de relatie tussen zelfconcordante doelen en progressie maar vonden dat deze relatie gemedieerd wordt door verschillende andere variabelen. 

Lees verder »

Een bekende psychologische theorie is de theory of planned behavior (TPB; Ajzen, 1991, 2012). Deze theorie helpt om menselijk gedrag te kunnen voorspellen, begrijpen en beïnvloeden. Veel onderzoek heeft de effectiviteit van interventies gebaseerd op de TPG laten zien (zie onder andere Steinmetz et al., 2016). Een beperking van TPB is echter dat deze te weinig aandacht heeft voor de doelen van individuen. Om deze beperking op te heffen en daarmee de toepasbaarheid van de TPB te verbreden integreren Ajzen & Kruglanski (2019) in een nieuw artikel de TPB met een theorie over doelen, de goal systems theory (GST). Lees verder »

Nieuw onderzoek laat twee interessante dingen zien: 1)  mensen bereiken meer progressie in doelen die verbonden zijn aan intrinsieke aspiraties en 2) mensen ervaren een grotere vitaliteit wanneer ze progressie boeken in intrinsieke doelen.

Hier zijn twee publicatie over de relatie tussen zelfkritiek en doelprogressie.

Het hieronder vermelde onderzoek laat zien hoe je je aandacht het beste kunt richten als je een doel wilt bereiken. Wanneer je nog maar net op weg bent richting je doel blijkt het het meest motiverend te zijn om je te richten op de progressie die je al geboekt hebt. Wanneer echter je einddoel in zicht komt blijkt het het meest motiverend te zijn om je aandacht te richten op de progressie die je nog moet boeken.

We krijgen regelmatig vragen over wat de termen intrinsiek en extrinsiek nu precies betekenen. Hieronder leg ik deze termen, centrale begrippen in de zelfdeterminatietheorie (ZDT), nader uit. Hierbij leg ik eerst het verschil tussen intrinsieke en extrinsieke motivatie uit en vervolgens het verschil tussen intrinsieke en extrinsieke doelen.

Be careful what you wish for but also why you wish for it – Goal-striving reasons and subjective well-being

Auteur: Christian Ehrlich

Abstract: Individuals’ subjective well-being (SWB) when attaining their goals is moderated by the characteristics of their goals. Two significant moderators are whether goals are approach or avoidance oriented and their content. Within the goal-setting literature, these characteristics have been applied to goals as such, focussing on what it is people try to achieve. However, they can equally be applied to analyse why individuals pursue their goals. By applying the dimensions of approach and avoidance orientation as well as goal content to the analysis of goal-striving reasons, a framework has been developed encompassing the following four goal-striving reasons: goals pursuit because of pleasure, for altruistic reasons, out of necessity and for self-esteem reasons. The empirical findings (N = 174) show that goal-striving reasons are significantly associated with affective SWB. Therefore goal-striving reasons provide an additional level of analysis, when analysing the relation between goals and affective SWB.

Vraag aan lezers: weet u meer over dit onderzoek? Laat het me dan s.v.p. weten.

Soms worden plezier en nut eenvoudig tegenover elkaar geplaatst: wat nuttig is, is niet plezierig en wat plezierig is, is niet nuttig. Volgens deze manier van denken draagt het doen van plezierige dingen dan ook niet bij aan het bereiken van belangrijke doelen. Leuke activiteiten zoals het spelen van een spelletje of het beoefenen van een sport, het luisteren naar of spelen van muziek, het kijken naar een leuk tv-programma en dergelijke, kunnen in deze manier van denken gezien worden als nutteloos of zelfs schadelijk.

Lees verder »

Eerder schreef ik al enkele artikelen over wilskracht.

In Geloven in de ‘onuitputtelijkheid’ van wilskracht werkt beschreef ik onderzoek van Job et al (2010). In dat onderzoek wordt onderscheid gemaakt tussen twee manieren van denken over wilskracht. De ene manier ziet wilskracht als gelimiteerd, beperkt aanwezig; de andere ziet wilskracht als ongelimiteerd. Job et al lieten met hun onderzoek zien dat studenten met een ongelimiteerde wilskracht theorie zichzelf beter konden reguleren en betere resultaten haalden ook onder druk.

In dit artikel beschrijf ik onderzoek van Pulfrey, Vansteenkiste & Michou (2019) over hoe verschillende soorten doelen samenhangen met onze neiging tot sjoemelen. Hun onderzoek geeft inzicht in hoe we de kans op sjoemelen kunnen verkleinen.

Lees verder »

Twee psychologische theorieën waar je op deze site al vaker over hebt kunnen lezen zijn de zelfdeterminatietheorie en de theory of planned behavior. Een nieuw onderzoek (Chan et al., 2020) brengt de relaties tussen deze twee theorieën in kaart. Lees verder »

Nieuw onderzoek suggereert dat geloven dat elke wolk een zilveren randje heeft je prestaties ten goede kan komen. 

Lees verder »

Vaak is de reden waarom we lange termijndoelen nastreven dat we die doelen belangrijk vinden. We proberen bijvoorbeeld gezonder te eten of meer te sporten omdat we gezondheid belangrijk vinden en gezonder oud willen worden. Een ander voorbeeld: we studeren omdat we later betere carrièreperspectieven willen bereiken. In vier onderzoeken laten Woolley & Fishbach (2016) echter zien dat niet het belang van die langetermijndoelen voorspelt of we deze activiteiten (studeren, gezonder eten, etc) zullen volhouden maar of we in het doen van die activiteiten onmiddellijke beloningen ervaren.

Lees verder »

Regelmatig kunnen we lezen over onethisch gedag binnen organisaties. Wat weten we over hoe onethisch gedrag tot stand komt en hoe het te voorkomen is? Een interessante invalshoek om hier meer over te weten te komen is door te kijken naar hoe binnen organisaties doelen worden gesteld. Wat is de relatie tussen deze doelen en onethisch gedrag? Recent onderzoek leidt tot enkele bruikbare inzichten.

Lees verder »