Zijn cynische mensen intelligenter? Cynisme is een houding waarbij je uitgaat van negatieve bedoelingen van andere mensen.

Lees verder »

Toxische negativiteit, een overmatig en onrealistisch negatieve houding, kan verlammend werken en is niet realistisch. Onze eigen manieren van denken kunnen soms aanzienlijke belemmeringen vormen voor wat we willen bereiken. Verschillende negatieve denkstijlen kunnen ervoor zorgen dat we inactief worden waardoor we de progressie die we zoeken niet bereiken. Hieronder bespreek ik 6 van die negatieve manieren van denken die ten grondslag kunnen liggen aan toxische negativiteit: pessimisme, cynisme, defaitisme, fatalisme, doemdenken en de statische mindset.

Lees verder »

Een tijdje geleden schreef ik over het belang van het combineren van hoop en kritisch denken. Hoop zonder kritisch denken is naïviteit; kritisch denken zonder hoop is cynisme; de afwezigheid van beide is apathie, schreef ik toen. Die combinatie is in het algemeen belangrijk in het leven, denk ik, en ook wanneer we lezen over aanpakken die ons leven en werken beter zouden kunnen maken. Eén van de redenen om hier vandaag over na te denken is dat ik een interessant mailtje kreeg van David Creelman.

Hoop zonder kritisch denken leidt tot naïviteit en kritisch denken zonder hoop leidt tot cynisme. Om te overleven hebben we beide tegelijk nodig.

In 2020 belandde de Amerikaanse politicus Chris Christie na een ontmoeting met Donald Trump en vijf anderen, ernstig ziek door COVID-19 op de intensivecareafdeling van het ziekenhuis. Hij overleefde het ternauwernood. Tijdens zijn verblijf ontving hij een telefoontje van Trump, ook geïnfecteerd, die vroeg of Christie niet tegen de pers zou zeggen dat hij de ziekte van hem had gekregen. Christie stemde in, onwetend over wie wie had besmet. Later hoorde Christie vertrouwelijk van twee verslaggevers dat Trump tegen hen had gezegd dat Christie hem COVID had gegeven. Later bleek dat Trump al voor de meeting met Christie positief getest was op COVID (bron).

Een intrigerende paradox van onze tijd is het fenomeen waarbij leiders die publiekelijk ontmaskerd zijn als kettingleugenaars, toch een aanzienlijke aanhang behouden. Sprekende voorbeelden zijn Donald Trump en Boris Johnson. Het is alsof hun oneerlijkheid een soort aantrekkingskracht uitoefent, zelfs nadat hun leugens aan het licht zijn gekomen. Deze paradox roept een prangende vraag op: waarom blijven mensen oneerlijke leiders steunen, ondanks de negatieve gevolgen op lange termijn? Psychologen Elizabeth Huppert en Emma Levine bieden in een binnenkort te verschijnen artikel een antwoord.

Lees verder »

De D-factor, ook wel bekend als de Donkere Factor van Persoonlijkheid (D), is de volgende diepgewortelde overtuiging bij sommige individuen: in de wereld waarin wij leven is het gerechtvaardigd en noodzakelijk is om je eigenbelang te bevorderen ten koste van de belangen van anderen.” Deze D-factor blijkt een gemeenschappelijke factor te zijn die ten grondslag ligt aan allerlei negatieve eigenschappen (lees meer). Hij is uitvoerig onderzocht in relatie tot verschillende sociale en politieke fenomenen, zoals samenzweringstheorieën, populisme en reacties op wereldwijde problemen zoals de COVID-19 pandemie.

Lees verder »

Norman Doidge publiceerde in 2007 de beststeller The Brain that changes itself. Met dit boek maakte hij bij het grote publiek het onderwerp neuroplasticiteit bekend. Neuroplasticiteit is het vermogen van de hersenen om zich te blijven ontwikkelen en reorganiseren. We hebben dat vermogen van wieg tot graf. In dat interessante boek beschreef Doidge het werk van verschillende pioniers in het vakgebied zoals Michael Merzenich, Paul Bach-y-Rita en Barbara Arrowsmith Young. Nu is er de opvolger van dat boek met de titel: The brain’s way of healing.

Lees verder »

We leven in een tijd van grote veranderingen in onze samenlevingen. Organisaties moeten blijven innoveren om succesvol te zijn in een veranderende maatschappij, wat vereist dat leiders en managers zorgen voor een cultuur die creativiteit en innovatie bevordert en blijven zoeken naar nieuwe manieren om te innoveren en te groeien. Is innovatie in jouw organisatie ook van belang dan kan het nuttig zijn om kennis te nemen van de wreedheidsprikkel.

Lees verder »

Heb je zicht op bereikte progressie en verder te bereiken progressie? In welke mate en hoe we onze aandacht richten op progressie heeft belangrijke consequenties voor hoe we ons voelen en hoe we handelen. We kunnen verschillende soorten fouten maken in hoe we aandacht besteden aan progressie. Ik bespreek hier drie soorten ineffectieve manieren van kijken naar progressie en één effectieve.

Lees verder »

De laatste tijd komen wij regelmatig in gesprek met teamcoaches in de zorgsector en in het onderwijs die vertellen over problemen die zij ervaren bij de invoering van zelfsturende teams. Ze vertellen dat in hun organisatie de functie van teamleider is opgeheven. De mensen die voorheen leidinggevenden waren, heten nu teamcoach. Deze teamcoaches hebben een ondersteunende rol richting teams en geen hiërarchische. Deze teamcoaches vertellen ons soms dat er enkele dingen niet goed werken in deze nieuwe constructie.

Lees verder »

Een nieuwe publicatie van Levari et al. (2018) gaat over een apart verschijnsel dat we al vaker hebben belicht: progressie lijkt zichzelf onzichtbaar te maken. Kort gezegd komt dit verschijnsel op het volgende neer: als we progressie boeken in het oplossen van een bepaald probleem, en dit probleem dus minder vaak voorkomt, hebben we de onbewuste neiging om onze definitie van het probleem op te rekken. Gebeurtenissen die we eerder niet zouden zien als voorbeelden van het probleem gaan we nu wel zien als voorbeelden van het probleem. Je zou kunnen zeggen: terwijl het probleem in onze omgeving kleiner wordt, wordt het groter in ons hoofd. Wat moeten we denken van deze bias, die we progressie geïnduceerde probleemverschuiving zouden kunnen noemen?

Lees verder »

De reclame van Unicef zegt: “De wereld staat in brand. Maar kinderen hebben ‘m niet aangestoken.” Ik geloof dat Unicef een prima organisatie is en een goed doel om geld aan te geven maar ik vind het jammer dat zij hun reclame beginnen met de opmerking “de wereld staat in brand”.

Natuurlijk is er veel leed in de wereld en zijn er gruwelijke dingen aan de gang in de wereld. De nieuwsberichten staan er bijna dagelijks bol van. Denk aan de barbaarse toestanden die ISIS aanricht, de dreiging die uitgaat van Rusland en de moordaanslagen in de Amsterdamse onderwereld. Maar als je op de nieuwsberichten afgaat dan lijkt de wereld altijd een kruitvat.Lees verder »

In het nieuwe boek van Steven Pinker, Enlightenment Now, kwam ik een nieuw woord tegen: progressiefobie. Het boek is een vurig pleidooi voor vier centrale ideeën uit de Verlichting: rede, wetenschap, humanisme en progressie. Pinker stelt dat de combinatie van deze ideeën zegt dat de mensheid door een groter begrip van de werkelijkheid, via wetenschap, en door een groeiende cirkel van sympathie, veroorzaakt door kosmopolitisme en rede, intellectuele en morele progressie kan boeken. Het doel van de verlichtingdenkers was niet zozeer om de menselijk natuur te verbeteren maar om instituties te bouwen die ervoor zouden zorgen dat het beste in mensen naar boven zou komen.

Lees verder »

Als lezer van deze website heb je waarschijnlijk wel belangstelling voor het begrip vooruitgang en voor het nadenken over vragen als: wat is vooruitgang?; is vooruitgang echt mogelijk?; en, zo ja, hoe kunnen we het bereiken? Wellicht heb je dan ook belangstelling voor het boek De geschiedenis van de vooruitgang van de Rutger Bregman. In dit boek van bijna 400 bladzijden schrijft Bregman een op vlotte manier over hoe het denken over (de mogelijkheid) van vooruitgang door de jaren heen zich ontwikkeld heeft. In boek bestrijkt hij de hele geschiedenis, vanaf de oerknal, en beschrijft hij hoe allerlei beroemde denkers over vooruitgang dachten.

Lees verder »

De laatste jaren is er veel gesproken over een toenemende druk, in vele landen, op de democratie. In de Verenigde Staten, een bakermat van de democratie, is al vele jaren een afbrokkeling van de democratie aan de gang, een proces dat alleen maar erger is geworden onder het presidentschap van Donald Trump. In veel andere landen is er ook sprake van de opkomst van populistische politici met autocratische neigingen. Een voorbeeld in ons land is Thierry Baudet en zijn collega’s van FVD.

Is het waar dat democratieën onder druk staan? Is het echt zo dat de wereld minder democratisch aan het worden is? Een artikel van Bastian Herre (2022) zet de cijfers op een rijtje.

Lees verder »