Zie boosheid als een alarmbel

Wanneer je met mensen praat die ergens boos over zijn, dan is het in het algemeen verstandiger om je niet zozeer te concentreren op hun boosheid maar op de reden voor hun boosheid. Het is misschien een subtiel verschil maar wel een belangrijk verschil. Door de jaren heen heb ik vele gesprekken mogen observeren, bijvoorbeeld tussen coaches en cliënten en tussen leidinggevenden en medewerkers. Er is me iets interessants opgevallen in gesprekken waarin één van de gesprekspartners boos is. Die boosheid kan bijvoorbeeld geuit worden in een opmerking als: “Ik vind het belachelijk wat hier gebeurt!”

 Trainingen Progressiegericht Werken 

Ik zie dat je boos bent

Wat er dan nogal eens gebeurt, is dat die coaches of leidinggevenden, als ze de boosheid van hun gesprekspartner opmerken, gaan praten over die boosheid. Dit doen ze dan bijvoorbeeld door op te merken: “Ik zie dat je boos bent”, of door te vragen: “Waarom ben je nou zo boos?”, of: “Je hoeft niet zo boos te worden, hoor.” Wat ik vervolgens vaak observeer, is dat de boosheid van de andere persoon, niet zozeer minder wordt. Soms wordt deze zelfs intenser. Ze kunnen bijvoorbeeld met extra stemverheffing iets zeggen als: “Inderdaad ja, ik ben boos. Dat heb je goed gezien, ja!” 

Waarom praten over de boosheid averechts kan werken

Wat is de reden dat het benoemen of centraal stellen van de boosheid averechts kan werken? Dit is misschien te begrijpen aan de hand van de volgende uitleg. Als mensen boos zijn, dan betekent dit niet dat ze graag boos willen zijn. Wat het betekent, is dat er iets belemmerd of bedreigd wordt dat voor hen heel belangrijk is. Met andere woorden: de boosheid gaat ergens over. De boosheid is te vergelijken met een alarmbel. Een alarmbel gaat af als er iets ernstigs aan de hand is, bijvoorbeeld als er wordt ingebroken of als er brand is. Wanneer dat gebeurt, is het niet zozeer de bedoeling dat iedereen naar de alarmbel toe rent en ernaar gaat kijken of erover gaat praten. De alarmbel zelf is niet het probleem. De brand of de inbraak is het probleem waar op geconcentreerd moet worden en waar actie op moet worden ondernomen.

Praten over de alarmbel lost het probleem niet op

Je kunt boze mensen zien als mensen die het gevoel hebben dat er iets ernstigs aan de hand is, dat er iets misgaat. Hun boosheid is te zien als de alarmbel. Ze willen niet dat je je aandacht richt op hun boosheid maar op waar ze boos over zijn. Op het moment dat jij over hun boosheid praat, kan dat hun gevoel van gealarmeerdheid zelfs vergroten omdat je in hun ogen over het verkeerde onderwerp praat: hun boosheid in plaats van over de reden voor hun boosheid. Een opmerking als: “Je hoeft niet zo boos te worden, hoor”, kunnen ze bovendien zien als een diskwalificatie. De opmerking lijkt te impliceren dat ze onterecht alarm slaan, alsof het onderwerp waarover ze boos zijn eigenlijk niet belangrijk is.

Wanneer je met mensen praat die ergens boos over zijn, dan is het  in het algemeen verstandiger om niet zozeer met hen te praten over hun boosheid maar over de reden voor hun boosheid. Hoe kun je dat doen? Om te beginnen, kun je direct laten merken dat je hun boosheid hebt opgemerkt door meteen serieus te reageren op wat ze hebben gezegd. Hierdoor laat je als het ware merken dat je hun alarmbel hebt gehoord. Dit kan hen al enigszins kalmeren. Als de alarmbel gehoord is, hoef je deze namelijk niet nog langer of harder te rinkelen.

Serieus aansluiten en onderzoeken welk belang er bedreigd wordt

Wat je als eerste kunt doen, is kort aansluiten op wat ze gezegd hebben, bijvoorbeeld door iets te zeggen als: “Oh? Ik begrijp dat er wat jou betreft iets misloopt?’, of: “Hé, dat zeg je vast niet zomaar…” Vervolgens kun je vragen stellen om hun perspectief te onderzoeken. Deze vragen zijn er op gericht om erachter te komen waarover hun boosheid gaat. Wat is het achterliggende belangrijke onderwerp dat in de ogen van deze persoon wordt belemmerd of bedreigd? Voorbeelden van dit soort vragen zijn: “Wat gaat er wat jou betreft mis?”, “Wat is er aan de hand?”, of: “Wat is voor jou belangrijk in deze situatie?” Als je hen de gelegenheid geeft het achterliggende belang, de reden voor hun boosheid, onder woorden te brengen, is de kans groot dat ze zullen kalmeren. Het voor hen belangrijke onderwerp wordt namelijk geadresseerd. Dit is een minimale voorwaarde voor een oplossing van hun probleem.

 

 

Wat vind je van dit artikel?
  • Interessant (12)
  • Bruikbaar (10)