Van ‘gevangen in de min’ naar weten waar je heen wilt

Progressiegerichte coaches helpen hun cliënten om voorbij het negatieve te komen in de richting van iets positiefs. Een reden voor cliënten om een coach in te schakelen is meestal dat ze ergens last van hebben en niet goed weten hoe hun situatie moeten verbeteren. Ze weten, met andere woorden, vaak wel ongeveer wat ze niet willen (het probleem waar ze last van hebben) maar nog minder goed wat ze er voor in de plaats willen, laat staan hoe ze dat voor elkaar moeten krijgen. Je zou kunnen zeggen dat cliënten gevangen zitten in de min. Ze weten wel waar ze vanaf willen maar niet waar ze naartoe willen. 

Gevangen in de min

Een voorbeeld van het gevangen zitten in de min is een situatie waarin twee personen bij een progressiegerichte conflictbemiddelaar komen. Beide personen hebben last van de situatie en ze willen wel af van dit probleem. Maar telkens als ze met elkaar praten, mondt hun gesprek uit in een uitwisseling van verwijten. De ene persoon bekritiseert de andere die daar op reageert door kritiek terug te geven. Beiden vinden dat ze gelijk hebben en dat de ander zich moet aanpassen. Maar ze komen telkens in een patstelling uit. Ze zitten gevangen in de min.

Een ander voorbeeld is dat van een cliënt die last heeft van een hoge werkdruk. Hij merkt dat hij minder energie heeft in zijn werk en dat zijn werkplezier en zijn functioneren achteruit gaan. Hij weet dat hij een probleem heeft en hij wil graag af van dit probleem. Maar hij heeft geen idee hoe hij eraan kan ontsnappen. Ook hij lijkt gevangen te zitten in de min.

De gewenste situatie biedt richting

Progressiegerichte coaches helpen cliënten via vragen om te bedenken wat ze in plaats van de min zouden willen. We noemen dit soort vragen gewenste-situatievragen. De gewenste situatie is een beschrijving van hoe ze graag zouden willen dat hun situatie eruit komt te zien.

Tijdens het gesprek vraagt de coach goed door over de gewenste situatie totdat er een helder beeld ontstaat van wat de cliënt zelf doet in die gewenste situatie en waarom dat goed is. Met andere woorden: er wordt doorgevraagd tot het niveau van positieve gedragsbeschrijvingen.

Terwijl dit gebeurt, krijgen cliënten stapje voor stapje meer zicht op wat zij willen bereiken. Hierdoor krijgen zij een gevoel van richting. Ze ontdekken waar ze naar toe willen. Wanneer ze dit beter weten, wordt duidelijker waar ze hun energie op kunnen gaan richten. Dit is vaak enorm opluchtend voor cliënten.

Hoe het werkt

In het voorbeeld van de conflicthantering maakt de coach gebruik van de techniek van de plus achter de min zoeken. De coach helpt de cliënten om te beschrijven hoe ze zouden willen dat de situatie eruit komt te zien. Onderdeel daarvan is een beschrijving van wat ze graag zouden willen dat de andere persoon zou doen en hoe hen dat zou helpen. Gaandeweg ontdekken de beiden personen normaal gesproken dat er een overlap bestaat in wat beiden belangrijk vinden en proberen te bereiken. Dit helpt om het eens te worden over stapjes vooruit. Eenmaal in positieve spiraal terechtgekomen, wordt het steeds iets gemakkelijker voor hen om door te gaan.

In het voorbeeld van de cliënt met een hoge werkdruk helpt de coach om te formuleren hoe de gewenste situatie eruit ziet voor de persoon. Via de 7-stappen aanpak krijgt de persoon stap voor stap een beter beeld van wat hij wil bereiken, waar hij al staat op weg naar de gewenste situatie en wat goed werkt om verder vooruit te komen.