Progressiegerichte tips bij baanverlies of ontslag

Auteur: Marcel van der Bie, Coach|adviseur|counselor|inspirator bij loopbaan, arbeidsmarkt en functioneringsvragen

Het verliezen van je baan of het krijgen van ontslag is een ingrijpende levensgebeurtenis. Bestaande zekerheden vallen weg, en je wordt geconfronteerd met een beslissing waar je niet zelf voor hebt gekozen. Dagelijks spreek ik in mijn werkpraktijk als loopbaanadviseur met cliënten die hiermee worden geconfronteerd. Na ruim 10 jaar mensen te hebben begeleid, zit ik zelf aan de andere kant van de tafel en houdt ook voor mij de baan van loopbaanadviseur op omdat de organisatie heeft besloten het werk uit te besteden. Deze gebeurtenis heeft me geïnspireerd tot het schrijven van dit artikel. Hoe kun je op een progressiegerichte manier omgaan met het verliezen van je baan? Om progressie te boeken zou je kunnen beginnen met de vraag te stellen wat op dit moment in deze situatie nuttig voor jou is om verder te komen. Hierbij kun je denken aan waar jij nu op dit moment het meest behoefte aan hebt, wat je voelt, denkt, verwacht en zou willen. Met andere woorden datgene wat zich in het moment aandient.

Normaliseren

Dat gevoelens van neerslachtigheid, onzekerheid, boosheid en verdriet de kop op kunnen steken, is volkomen begrijpelijk en zal de meesten van ons overkomen wanneer we te maken krijgen met het verlies van baan of ontslag. Dat de situatie iets met je doet is dus absoluut niet vreemd of abnormaal.

Overtuigingen

Belemmerende overtuigingen kunnen de kop op steken wanneer je te maken krijgt met het verlies van werk. Ideeën als: “Ik vind op mijn leeftijd vast geen nieuwe baan, Ik ben nutteloos geworden, ik heb geen invloed op mijn situatie, ik kom hier nooit meer uit, en wat stel ik nou helemaal voor zonder baan?” zijn dergelijke overtuigingen. Vanuit de progressiegerichte theorie zijn belemmerende overtuigingen niet helpend, waarmee ik niet wil zeggen dat ze er niet mogen zijn. Het ontkrachten van belemmerende overtuigingen met progressiegerichte overtuigingen kan echter nuttig zijn. om een stap te maken naar een gewenste situatie.

Er is altijd al progressie aanwezig, hoe moeilijk een situatie ook is

Progressie is geen lineair proces. Het kan in kleine stapjes verlopen en dan opeens heel snel gaan. Elk stapje, hoe klein ook is er een. Door te focussen op kleine progressie wordt de drempel lager om in beweging te komen. Voorbeelden van progressiegerichte overtuigingen die je jezelf kunt voorhouden zijn:

• Elk stapje dat ik zet, hoe klein ook, helpt me verder
• Ik heb met mijn kwaliteiten al heel veel bereikt in mijn leven
• Ik kan altijd invloed uitoefenen op mijn eigen situatie
• Ik hoef het niet alleen te doen en mag om hulp vragen

Complimenteren

Complimenten kunnen op verschillende manieren gegeven worden. Persoonsgericht of procesgericht. Om progressie te boeken in het omgaan met een situatie van baanverlies of ontslag kan het helpend zijn om jezelf procescomplimenten te geven.
Wanneer je persoonsgerichte complimenten krijgt zijn deze gericht op positieve kenmerken van iemand als persoon. Voorbeelden van persoonscomplimenten zijn:

• Wat ben jij knap
• Wat ben jij sterk

Op het moment dat dit compliment gegeven wordt, zal de ontvanger dit wellicht positief ervaren. Het kan echter een negatief effect hebben wanneer hij faalt bij een volgende keer en dus niet voldoet aan het positieve beeld. Procescomplimenten hebben betrekking op je aanpak. Voorbeelden hiervan zijn:

• Wat heb jij hard gewerkt om dit voor elkaar te krijgen
• Wat heb je al veel bereikt
• Wat goed om te zien dat je al vooruitgang hebt geboekt

Bij procescomplimenten zal de ontvanger positief op het compliment reageren, en geïnteresseerd blijven in de taak die hij uitoefent, een vervolguitdaging aan willen gaan, en een positief zelfbeeld overhouden. Er wordt bovendien een appel gedaan om tot een groeimindset te komen waarin ruimte is voor ontwikkeling en nieuwe ervaringen.

Het stimuleren van een Groeimindset

Ik heb hem al eerder genoemd, de groeimindset. Deze mindset biedt ruimte voor ontwikkeling en helpt daardoor bij het boeken van progressie. Naast een groeimindset kan iemand een statische mindset hebben. Wanneer er sprake is van een statische mindset is het doel leidend geworden aan wat iemand wil bereiken. Wanneer dit doel niet wordt gehaald kan het gevoel van falen ontstaan en is er weinig ruimte voor ontwikkeling.

Om een groeimindset bij jezelf te stimuleren, kun je uitgaan van de overtuiging dat mensen zich altijd kunnen verbeteren. Een tweede overtuiging die je je kunt voorhouden, is dat mensen van nature zelfredzame en veerkrachtige wezens zijn. Mensen kunnen op het moment zelf vaak moeilijk inschatten welke invloed een ingrijpende levensgebeurtenis op hen heeft. De geschiedenis leert ons dat mensen eerder in staat zijn ellende te boven te komen dan dat ze erdoor worden verpletterd.

De laatste overtuiging die je kan helpen, is geloven dat je jezelf altijd kunt verbeteren. Geloven dat je jezelf altijd kunt verbeteren, geeft je het gevoel dat je invloed hebt op je eigen situatie. Mensen die geloven dat ze zichzelf altijd kunnen verbeteren, weten uiteindelijk zelf wat nuttig is om een oplossing te vinden voor hun probleem. Ze zijn bereid inspanning te leveren om tot progressie te komen. Zij durven fouten te maken en hiervan te leren, en staan hierdoor open voor nieuwe ervaringen.

3 Basisbehoeften

De Zelfdeterminatietheorie van Ryan en Deci spreekt van 3 basisbehoeften, die progressie en motivatie bevorderen, namelijk autonomie, competentie en verbondenheid. Vanuit deze gedachte is het nuttig om te onderzoeken wat je zelf kunt doen, waar je goed in bent en wie je kunnen helpen in een situatie van baanverlies of ontslag. Je kiest niet voor het verliezen van je baan. Waar je wel in kunt kiezen is hoe je daarmee omgaat. Door hiervan uit te gaan wordt een appel gedaan op je autonomie, competenties en eigen kracht.

Kort gezegd komt het erop neer dat wanneer je geconfronteerd wordt met baanverlies of ontslag je altijd progressie kunt boeken, door uit te gaan van datgene wat op dat moment en in deze situatie nuttig voor je is. Vragen die je kunnen helpen om hier achter te komen zijn:

• Hoe ziet de situatie eruit waar ik naartoe wil?
• Wat heb ik nu nodig?
• Wat kan ik hiervoor nu al zelf doen?
• Waar ben ik nu al trots op?
• Waar ben ik nu nieuwsgierig naar?
• Waar word ik nu blij van?
• Wat zou ik vandaag willen ontdekken?
• Wie kunnen mij hierbij helpen?

Conclusie

Kort gezegd komt het erop neer dat wanneer je geconfronteerd wordt met baanverlies of ontslag je altijd progressie kunt boeken, door uit te gaan van datgene wat op dat moment en in deze situatie nuttig voor je is.

Marcel van der Bie

Durf jij met andere ogen te kijken? Ik laat je zien dat werken niet ophoudt als je een zintuig mist.

https://www.linkedin.com/in/marcelvanderbie/

Bronvermelding

• Coert visser, Progressiegericht werken
• Gwenda Schlundt Bodien, Ontwikkel je minset
• Procescomplimenten
• Waarover gaat de zelfdeterminatietheorie?

Meer over progressiegericht werken