Positief herformuleren om cliënten verder te helpen

Positief herformuleren is een progressiegerichte techniek om cliënten te helpen om van min naar plus te gaan. Ik zal uitleggen wat ik hiermee bedoel. Eén manier om te denken over wat progressie betekent, is om het je voor te stellen als het gaan van een minder positieve (of negatieve) situatie naar een meer positieve situatie. Anders gezegd: je kunt progressie zien als het gaan van min naar plus. We boeken allemaal voortdurend progressie in allerlei dingen in ons leven, zowel in ons werk als in ons persoonlijke leven. Maar het komt ook regelmatig voor dat we ons belemmerd voelen in onze progressie. We komen niet vooruit en blijven hangen in het negatieve. Anders gezegd: we komen niet voorbij de min richting de plus. In dit soort situaties kan het zijn dat we hulp inschakelen van vrienden, familieleden of kennissen of van een professionele helper zoals een therapeut, een coach of een adviseur. 

 Trainingen Progressiegericht Werken 

Behulpzame gespreksstructuren (zoals de 7 stappen)

Binnen deze manier van denken, kun je de rol van de helper zien als die van de persoon die cliënten helpt om voorbij de min naar de plus te komen. Binnen progressiegericht werken beschikken we over een scala aan technieken die hierbij van pas komen. De CPW 7-stappen aanpak is het beste voorbeeld. Via de sequentie van stappen in dit model worden cliënten geholpen om te gaan van een beschrijving van waar ze last van hebben (de min), via een beschrijving van hoe ze willen dat hun situatie eruit komt te zien (een gewenste plus), en via een beschrijving van eerder gerealiseerde progressie (al ervaren plussen) tot een idee voor een stap vooruit.

De plus achter de min zoeken

Naast dit soort macro-gespreksstructuren bevat de progressiegerichte aanpak ook op microniveau technieken om cliënten te helpen om van min naar plus te gaan. Een belangrijke manier om dit te doen is de plus achter de min zoeken, wat neerkomt op het stellen van vragen om erachter te komen wat cliënten in plaats willen hebben van het negatieve dat ze nu ervaren. Deze onderzoekende aanpak is heel krachtig in bijvoorbeeld conflicthantering.

Positief herformuleren: 2 functies

Er is ook een iets directere manier om cliënten te helpen om van min naar plus te gaan. Deze manier kun je negatieve uitingen van cliënten positief herformuleren noemen of positief geherformuleerd teruggeven. Positieve herformuleringen kunnen twee functies hebben. Ten eerste kunnen ze de persoon helpen om beter te zien wat ze in de plaats van hun huidige (negatieve) situatie zouden willen zien. Ten tweede kunnen ze cliënten helpen om voorbij negatieve zelf-oordelen te komen richting meer constructieve manieren om over henzelf te denken.

2 Aandachtspunten: blijf bij het onderwerp en doe het tentatief

Een belangrijke opmerking bij positief herformuleren is dat het het beste voorzichtig en met mate kan worden toegepast. Als je een negatieve opmerking van een cliënt probeert positief te herformuleren let dan op twee dingen. Probeer, ten eerste, zo dicht mogelijk bij het onderwerp van de cliënt te blijven. Je gaat alleen van min naar plus en probeert niet tegelijkertijd het onderwerp te veranderen. Je probeert zo goed mogelijk het positieve tegenovergestelde van wat de cliënt heeft gezegd te benoemen. Ten tweede: presenteer je positieve herformulering niet stellig maar tentatief. Met tentatief bedoel ik voorzichtig opperend. De beste positieve herformulering worden uitgesproken met de melodie van een vraag. Met andere woorden: wees volledig bereid om je positieve herformulering te laten afwijzen of corrigeren door de cliënt. Op deze manier kunnen cliënten zich autonoom en competent blijven voelen en een goede relatie met jou blijven ervaren.

Voorbeelden

Hier zijn enkele voorbeelden van negatieve formuleringen en hun positieve herformuleringen:

Toepassing

Om positief herformuleren goed in de vingers te krijgen, is het nodig dat je het goed wordt in het opmerken van of een formulering positief of negatief is. Bij iedere uiting van een cliënt kun je zo heel snel merken of deze negatief of positief geformuleerd is. Vervolgens kun je oefenen in het snel leren ‘omklappen’ van een negatieve formulering in het positieve tegenovergestelde ervan. Het lijkt op het eerste gezicht misschien wel wat gemakkelijker dan het is om dit in de vingers te krijgen. Zie je de techniek als waardevol, dan raad ik je aan om er bewust mee te oefenen, zodat je in gesprekken voldoende snel herkent wanneer je hem kunt gebruiken en hoe je hem kunt uitvoeren.

Wat vind je van dit artikel?
  • Interessant (6)
  • Bruikbaar (3)