Mensen respecteren als gelijkwaardige individuen: sleutel tot sociale progressie

De behoefte aan autonomie is een universele basisbehoefte van mensen. Als die behoefte aan autonomie vervuld wordt voelen we ons beter en functioneren we ook beter in allerlei opzichten (zie hier). Daarom doen we er verstandig aan in allerlei contexten om te proberen de autonomie van anderen te ondersteunen. Dat kan op verschillende manieren: door het bieden van keuzes, door het stimuleren van eigen initiatief en uitproberen van dingen en door het vragen om inbreng bij beslissingen. Een nieuw onderzoek wijst nog op een andere belangrijke manier om de autonomie van anderen te ondersteunen: door hen te respecteren als gelijkwaardig.

Wat is de samenhang tussen respect en autonomie?

Renger et al. (2016) onderzochten in drie studies de relaties tussen de beleving van gelijkwaardigheid en autonomie. In studie 1 en 2 onderzochten zij de correlaties tussen het gevoel dat je gerespecteerd wordt op basis van gelijkwaardigheid en de beleving van autonomie. Studie 1 had betrekking op het dagelijkse leven en studie 2 op werksituaties. In deze twee studies bleek respect op basis van gelijkwaardigheid zowel autonomie als tevredenheid (over respectievelijk het leven en het werk) te voorspellen. Autonomie bleek een mediator te zijn in de relatie tussen respect en tevredenheid met het werk.

Studie 3 was een experimentele studie. Uit deze studie bleek dat het krijgen van respect op basis van gelijkwaarheid leidt tot een bereidheid tot samenwerking. Deze relatie werd gemedieerd door twee variabelen: beleefde autonomie en superordinate identification, wat neerkomt op het gevoel dat je bij de groep hoort. Deze relaties worden getoond in de figuur bovenin het artikel.

Samenvatting en reflectie

Mensen als gelijkwaardig behandelen zorgt er dus voor dat ze 1) zich autonoom voelen, 2) zich tot de groep voelen behoren, 3) meer bereid zijn om samen te werken en (vermoedelijk), 4) meer tevreden zijn. Als dit allemaal waar is -en daar lijkt het op- dan kan het ons helpen in allerlei contexten, zoals gezinnen, scholen, organisaties en de maatschappij als geheel. Mensen serieus nemen en als gelijkwaardige individuen behandelen is misschien wel één van de belangrijkste sleutels ter verbetering van onze leefwereld.