Hoe zorg je dat je houding in een gesprek de inhoud ondersteunt?

Vorige week schreef ik het artikel Onvriendelijkheid als een donkere wolk voor je duidelijkheid. Kort samengevat schreef ik in dat artikel dat als je wilt dat je boodschap goed begrepen wordt door een ander het verstandig is om niet onvriendelijk te worden als je die boodschap brengt. Jouw onvriendelijkheid leidt namelijk af van de inhoud van wat je met de ander bespreken wilt. Ik pleitte daarom voor het combineren voor duidelijkheid en vriendelijkheid. Ik heb over dit onderwerp nog wat verder nagedacht en gesproken met verschillende mensen en ben tot enkele preciezere gedachten over dit onderwerp gekomen.

Trainingen Progressiegericht Werken

Niet negatief, niet overdreven vriendelijk

De kern van mijn precisering bestaat uit twee punten. Ten eerste: om effectief te zijn terwijl je een boodschap probeert over te brengen werkt het vaak het beste om deze niet te combineren met verschillende soorten negatieve signalen zoals onvriendelijkheid, beschuldigingen, dreigementen en autoritaire taal. Deze negatieve signalen zijn doorgaans niet noodzakelijk maar wel afleidend en storend. Ze voegen meestal niets noodzakelijks toe maar doen wel afbreuk aan wat je probeert te zeggen. Ten tweede: effectief je boodschap overbrengen vergt niet dat je overdreven vriendelijk of positief hoeft te communiceren.

Respectvol en begripvol

Net zo goed als dat je kunt zeggen dat duidelijkheid geen onvriendelijkheid behoeft, kun je ook zeggen dat duidelijkheid vaak geen nadrukkelijke vriendelijkheid behoeft, zeker in situaties waarin er een serieus probleem bestaat. Wat wel goed werkt in een gesprek waarin je een duidelijke boodschap of verwachting wilt communiceren, is dat je je respectvol en begripvol opstelt. Wat vaak niet nodig zal zijn, is dat je uitgesproken vriendelijk, vrolijk, of complimenteus doet. Net als uitgesproken onvriendelijkheid kan ook nadrukkelijke vriendelijkheid in een dergelijke situatie waarschijnlijk zelfs averechts werken.

Overdreven vriendelijkheid kan afleiden van de inhoud

Ook nadrukkelijke vriendelijkheid of positiviteit kan namelijk afleiden van de inhoud. De situatie vraagt erom dat beide gesprekspartners zich kunnen richten op de inhoud van de boodschap of de verwachting. Ook uitgesproken vriendelijkheid kan dit bemoeilijken. In de eerste plaats kan het voor de brenger van de boodschap afleidend zijn om deze uitdrukkelijk vriendelijk naar voren te brengen. Als een situatie eerder ongeduld en irritatie bij je oproept kan het zogeheten emotionele arbeid vergen om uitgesproken vriendelijk gedrag te vertonen. Deze emotionele arbeid kan veel mentale inspanning kosten en voelen als onoprecht.

Effectief communiceren van urgentie

Ook de ontvanger van de boodschap of verwachting kan uitdrukkelijke vriendelijkheid mogelijk als afleidend ervaren. In situaties waarin iemand bijvoorbeeld gecorrigeerd moet worden kan uitgesproken vriendelijkheid namelijk misschien verwarrend zijn. De nadrukkelijke vriendelijkheid kan wellicht de indruk wekkend dat het allemaal prima gaat en dat er geen urgentie is om iets te veranderen terwijl dat misschien wel degelijk het geval is. Dit betekent niet dat ik ervoor pleit dat je urgentie moet communiceren door heel opgewonden of boos te gaan communiceren. Zoals ik eerder uitlegde, heeft dit namelijk vaak negatieve bijeffecten. Het kan mensen defensief maken en het kan ervoor zorgen dat ze de inhoud van je boodschap niet meer goed horen (denk aan de metafoor van onvriendelijkheid als een donkere wolk voor je duidelijkheid).

Neutrale begripvolle houding

In situaties waarin je een urgente boodschap of verwachting moet communiceren, draait het niet primair om de dimensie vriendelijkheid. Zowel nadrukkelijke onvriendelijkheid als nadrukkelijke vriendelijkheid werken daarom waarschijnlijk niet goed. Beide trekken de aandacht toch naar de dimensie vriendelijkheid. Een neutrale houding die gepaard gaat met begrip, geduld en basale beleefdheid en respect is wat in die situaties waarschijnlijk het beste werkt. Een dergelijke interpersoonlijke houding ondersteunt de inhoud en leidt hier niet van af. De onderstaande tabel vat dit samen.

 
Hoe zorg je dat je houding in een gesprek de inhoud ondersteunt?

 
Wat denk je hiervan?

 

 

Wat vind je van dit artikel?
  • Interessant (7)
  • Bruikbaar (7)