Doorvragen richting beschrijvingen van eigen effectief gedrag

Het stellen van goede vragen is één van de meest kenmerkende en nuttige onderdelen van progressiegericht werken. Via vragen helpen progressiegerichte professionals hun cliënten ideeën op te doen over hoe ze vooruit kunnen komen in een richting die belangrijk voor hen is. In het begin van progressiegerichte gesprekken hebben cliënten vaak gedachten die in zekere zin nog niet zo ver ontwikkeld zijn. Het gebruiken van goede vraagstructuren, zoals de CPW-7 stappen aanpak, kan hen helpen hun gedachten verder te ontwikkelen zodat ze na het gesprek weer het gevoel hebben dat ze verder kunnen. Goed doorvragen is hierbij essentieel. Hieronder leg ik uit waarom dat zo waardevol is en hoe je het kunt doen. 

 Trainingen Progressiegericht Werken 

Van weinig ontwikkelde gedachten naar een helder zicht op het eigen effectieve gedrag

Zoals gezegd, hebben cliënten aan het begin van gesprekken nog vaak weinig ontwikkelde gedachten. Ze gebruiken het gesprek met de progressiegerichte coach dan als hulpmiddel om hun gedachten verder te ontwikkelen. Dit soort weinig ontwikkelde gedachten zijn te herkennen aan drie dingen: buiten zichzelf, negatief en abstract. Ik licht ze kort toe.

  1. Buiten zichzelf: cliënten plaatsen het probleem soms buiten zichzelf in het begin van een gesprek. Ze kunnen bijvoorbeeld zeggen dat ze last hebben van het gedrag van andere mensen en dat ze zouden willen dat die andere mensen zich anders zouden gaan gedragen. Ze kunnen zich vaak wat machteloos voelen door dit te denken omdat ze zich ergens wel realiseren dat het soms moeilijk is om iets buiten jezelf te veranderen. Via goede vragen en via goed doorvragen helpen progressiegerichte coaches cliënten om problemen en doelen binnen hun eigen invloedssfeer te halen. Hierdoor krijgen ze meer grip op hun situatie en gaan ze voor zich zien wat zij kunnen doen om vooruit te komen.
  2. Negatief: cliënten hebben vaak negatieve gedachten aan het begin van een gesprek. Dit is op zich niets bijzonders en ook niet erg. We hebben vrijwel allemaal last van de zogenaamde negativiteitsbias: het negatieve valt ons sterker op en beïnvloedt ons sterker dan het positieve. Cliënten weten in het begin van een gesprek vaak wat beter wat ze niet willen dan wat ze wel willen. Ze beschrijven hun situatie of hun doel dan in negatieve termen. Via goede vragen en doorvragen helpen progressiegerichte coaches cliënten om te bedenken wat ze in plaats van dit negatieve willen.
  3. Abstract: cliënten praten in het begin van een gesprek vaak in abstracte (en soms vage) termen over waar ze last van hebben, wat ze willen bereiken en wat ze zouden moeten doen. Juist door deze abstractheid zien ze vaak niet goed voor zich wat ze concreet kunnen doen en hoe dat zou helpen. Progressiegerichte coaches helpen cliënten via vragen en doorvragen om te gaan van abstract naar concreet. Hierdoor gaan cliënten beter voor zich zien wat ze heel concreet willen bereiken en wat het voordeel daar van is. En ze doen concrete ideeën op over wat ze kunnen doen.

Het nut van doorvragen

Goede gespreksstructuren, zoals het 7 stappen model, zijn heel behulpzaam om cliënten te helpen hun eigen gedachten te ontwikkelen. In dit proces gaan de gedachten van cliënten van negatief naar positief, van buiten de eigen invloedssfeer naar binnen de eigen invloedssfeer en van abstract naar concreet. Met andere woorden: na het gesprek hebben cliënten een goed beeld van hun eigen effectieve gedrag. De goede vragenstructuur werkt echter alleen als tevens goed doorgevraagd wordt. Het is voor cliënten vaak namelijk helemaal niet zo gemakkelijk om na een enkele vraag meteen te antwoorden in concrete positieve gedragstermen. Goed doorvragen helpt hen om hier stap voor stap wel verder in te komen. Door goed doorvragen worden cliënten actief, neemt hun motivatie toe en krijgen zij meer inzicht en vertrouwen.

Voorbeeldvragen

Hier zijn enkele voorbeelden van hoe je tijdens een gesprek kunt doorvragen over wat ze willen bereiken:

  1. Hoe heb jij daar last van?
  2. Wat kun jij nu niet doen wat je graag zou willen doen?
  3. Hoe zou jij liever willen dat de situatie eruit zou zien?
  4. Hoe zou jij je willen kunnen gedragen?
  5. Hoe zou jou dat helpen?
  6. Wat zou daar het voordeel van zijn? (voor jou, voor anderen)
  7. Wat zou jij kunnen doen als probleem X is opgelost?
  8. Hoe zou jij je kunnen gedragen als X is bereikt?
  9. Wat zou dat mogelijk maken voor jou?
  10. Wat zou daar goed aan werken?
  11. Hoe zou dat beter zijn voor jou?
  12. Waaraan zouden andere mensen kunnen zien dat het beter met je gaat?
  13. Welk gedrag van jou zou andere mensen (klanten, collega’s, etc.) goed helpen?
  14. Ik wil graag voor me proberen te zien. Kun je me daar bij helpen?
  15. Wat zou ik jou zien doen als het beter met je gaat?

Ook doorvragen over effectief eigen gedrag in het heden en het verleden is belangrijk. Hier enkele voorbeelden van hoe je hierover kunt doorvragen:

  1. Is het je al eens gelukt om dit voor elkaar te krijgen?
  2. Wat deed jij toen dat goed werkte?
  3. Hoe kreeg je dat voor elkaar?
  4. Hoe hielp dat?
  5. Wat was daarvan het voordeel?
  6. Hoe kon jij je toen gedragen?
  7. Wat maakte dat mogelijk voor jou?
  8. Waaraan konden andere mensen toen merken dat jij je effectief gedroeg?

Toepassing

Goed doorvragen leidt ertoe dat cliënten steeds beter zicht krijgen op hun eigen effectieve gedrag. Tijdens het doorvragen vraag je steeds door tot op het niveau van positieve eigen gedragsbeschrijvingen. Als cliënten steeds beter zien hoe hun eigen effectieve gedrag in de toekomst, het heden en het verleden eruit zien, wordt hun motivatie en hun zelfvertrouwen steeds wat groter.

Wil je beter worden in doorvragen? Misschien is het dan een idee om de vragen die ik hierboven heb opgeschreven te printen en als spiekbriefje bij je volgende gesprek te houden. Ik ben benieuwd welke vragen je hebt geprobeerd en hoe ze hielpen tijdens het gesprek.

Wat vind je van dit artikel?
  • Interessant (14)
  • Bruikbaar (9)