Diep werk: sneller en dieper leren, beter presteren

Teresa Amabile pleitte er op grond van haar onderzoek voor om (vrijwel) iedere dag tijd minstens een half uur te reserveren om geconcentreerd en ongestoord te werken aan werk dat betekenisvol voor je is (lees meer). Cal Newport, hoogleraar computer science en auteur van het boek Deep work gaat nog een stap verder. Hij stelt dat in vrijwel ieder beroep een veel betere productiviteit en tevredenheid kan worden bereikt als zoveel mogelijk gewerkt wordt op de manier van ‘diep werk’.

Wat is diep werk?

Met diep werk bedoelt Newport lange tijd diep geconcentreerd werken, zonder afleidingen, aan cognitief uitdagende taken. Als het je lukt om gedurende een dag meerdere blokken van een uur tot anderhalf uur te werken, leer je sneller en dieper en neemt, volgens Newport, je productiviteit enorm toe evenals je voldoening over je werk.

Inmiddels is algemeen bekend dat multitasking, meerdere taken tegelijk uitvoeren, niet goed werkt. Maar sinds een aantal jaren is ook bekend hoe schadelijk het is om tijdens je werk je aandacht regelmatig te moeten verschuiven naar andere dingen. Dit soort aandachtsverschuivingen kan onder andere veroorzaakt worden door externe afleidingen. Mensen die bijvoorbeeld in een kantoortuin moeten werken worden voortdurend aan prikkels blootgesteld die hun aandacht kunnen afleiden.

(Zelf-)onderbrekingen en aandachtsresidu

Maar uit onderzoek blijkt dat we ook zelf geneigd zijn om onze aandacht te verschuiven. Voorbeelden van dit soort zelfonderbrekeningen zijn: elke tien minuten even checken of er nog nieuwe e-mailtjes zijn, even op facebook of twitter kijken, even kijken of er nog een interessant nieuw filmpje op Youtube is geplaatst. Dat we dit doen, heeft te maken met wat Newport noemt het principe van de minste weerstand. Hij bedoelt hiermee dat we liever iets doen dat gemakkelijk is dan iets dat moeilijk is. Diep geconcentreerd werken vergt veel inspanning. Kijken naar Facebook, bijvoorbeeld, daarentegen is veel gemakkelijker en daarom steeds verleidelijk.

Onderzoek van Sophie Leroy heeft laten zien dat dit soort (zelf-)onderbrekingen een sterk negatief effect hebben op je concentratie en je prestaties op de taak. Als je na de onderbreking namelijk weer verder gaat met je taak dan blijkt er sprake te zijn van een zogenaamd aandachtsresidu (attention residue). Hiermee wordt bedoeld dat een deel van je aandacht nog gericht blijft op waar je net, tijdens je onderbreking, even mee bezig bent geweest. Dit is vooral het geval als je niet af hebt kunnen maken waar je tijdens de onderbreking mee bezig bent geweest. Denk bijvoorbeeld aan de situatie waarin je een e-mailtje hebt gelezen over één of ander probleem waar je niet direct op hebt kunnen reageren.

Meer voldoening

Dat diep werk leidt tot sneller en beter leren en presteren klinkt misschien aannemelijk maar dat het ook leidt tot meer tevredenheid en voldoening is misschien minder voor de hand liggend. Een verklaring hiervoor is de volgende. Als je volledig geconcentreerd met een uitdagende taak bezig bent heb je geen mentale aandacht meer beschikbaar om na te denken over dagelijkse beslommeringen en zorgen. Je raakt in wat wel wordt genoemd een flow-toestand. Psycholoog Mihaly Csikszentmihalyi ontdekte al jaren geleden dat een dergelijke toestand prettig wordt gevonden door mensen en noemde flow een optimale ervaring.

Pauzes en afsluiten van je werkdag

Newport pleit ervoor om zodanig te pauzeren dat je na je pauze zo snel en goed mogelijk weer in je toestand van diepe concentratie terecht kunt komen. Hiertoe moeten je pauzes liefst niet te lang zijn, denk bijvoorbeeld aan een minuut of 10. Als je langere pauzes houdt, kun je deze bijvoorbeeld gebruiken om te eten of te wandelen. Wandelen in de natuur lijkt bij uitstek geschikt te zijn omdat, zo heeft onderzoek laten zien, dit een herstellend effect op je concentratievermogen heeft.

Newport pleit er verder voor om als je om een uur of 5 klaar bent met je werk de werkdag ook nadrukkelijk af te sluiten. Door dit te doen, kun je in de avond echt je aandacht richten op andere activiteiten. Door deze andere activiteiten te verrichten, geef je je hersenen de gelegenheid om te rusten en je aandachtsvermogen om te herstellen. Newport wijst erop dat het geen zin heeft om de hele dag door te proberen diep werk vol te houden. Zelfs met een getraind concentratievermogen kun je maximaal een uur of 4 per dag besteden aan diep werk.

Vraag: welke mogelijkheden zie jij om diep werk toe te passen?