De geschiedenis van de vooruitgang

Als lezer van deze website heb je waarschijnlijk wel belangstelling voor het begrip vooruitgang en voor het nadenken over vragen als: wat is vooruitgang?; is vooruitgang echt mogelijk?; en, zo ja, hoe kunnen we het bereiken? Wellicht heb je dan ook belangstelling voor het boek De geschiedenis van de vooruitgang van de Rutger Bregman. In dit boek van bijna 400 bladzijden schrijft Bregman een op vlotte manier over hoe het denken over (de mogelijkheid) van vooruitgang door de jaren heen zich ontwikkeld heeft. In boek bestrijkt hij de hele geschiedenis, vanaf de oerknal, en beschrijft hij hoe allerlei beroemde denkers over vooruitgang dachten.

Wat ik wel leuk vind aan het boek is dat hij hier voortdurend zijn eigen commentaren geeft, alsof hij hardop aan het denken is. Hij benoemt af en toe zijn eigen twijfels en worstelingen en neemt op andere momenten ook op verfrissend duidelijke manier stelling in. Hij haalt bijvoorbeeld Bas Heijne aan die de idealen van de Verlichting afkat en reageert daarop als volgt: “Ik vind het een nare conclusie. Gelukkig klopt er ook niets van. Het is namelijk de conclusie van iemand die niet kan tellen. Dat er nog steeds veel te veel mensen in erbarmelijk omstandigheden werken, laat onverlet dat de internationale slavenhandel tot het verleden behoort…. [etc].”

De auteur komt zelf niet op een cynische kijk op vooruitgang terecht maar op een optimistische; hij denkt dat iedere beschaving vooruitgangsgeloof nodig heeft en dat we het in deze tijd nieuw leven in moeten blazen. Als je wel houdt van boeken die een redelijk hoog omgevallenboekenkastgehalte hebben (mij spreekt dat wel aan) dan is dit misschien een leuk boek om op vakantie mee te nemen.