Hier vind je een overzicht van onderzoeksupdates op deze website van de afgelopen drie maanden.Lees verder »

We leven in een tijd waarin kunstmatige intelligentie (AI) ons leven ingrijpend begint te veranderen. Nieuw onderzoek (Li, 2023) laat zien hoe intellectuele nederigheid – het besef van de feilbaarheid van onze overtuigingen en kennis – onze houding ten opzichte van AI, specifiek ChatGPT, beïnvloedt. Vier studies met in totaal 943 deelnemers onderzoeken dit, gebruikmakend van zowel zelfrapportage als gedragsmatige uitkomstvariabelen.Lees verder »

Wijsheid is een kenmerk van optimale menselijke ontwikkeling – een zeldzame persoonlijke hulpbron die zowel de samenleving in brede zin als het individu dat er gebruik van maakt, ten goede komt.
~ Nic Weststrate & Judith Glück (2017)

Eén van de aantrekkelijke kanten van een vak als wiskunde is dat het gedecontextualiseerd is. Wiskundevraagstukken hebben antwoorden die altijd hetzelfde zijn, op welk moment of op welke plek je ze ook probeert op te lossen. Net zoals dat het geval is bij een kruiswoordpuzzel kan het heel bevredigend zijn om een wiskundig vraagstuk op te lossen. Wiskunde is wel een uitdagend vak maar hoe je het kunt leren en hoe je het kunt onderwijzen is vrij duidelijk. Maar hoe zit het met wijsheid? Kun je dat ook aanleren? En zo ja, hoe zou onderwijs in wijsheid er dan uit moeten zien? Met andere woorden: hoe leer je kinderen effectief omgaan met complexe problemen waarvan niet duidelijk is wat de beste oplossing is?

Lees verder »

Recent onderzoek heeft aangetoond dat onze percepties van intelligentie en bekwaamheid gevolgen kunnen hebben voor leren, inclusiviteit en diversiteit in educatieve en professionele omgevingen. Dit artikel bespreekt een paper van Porter & Cimplian (2023) en een paper van Muradoglu et al. (2023), die elk een uniek inzicht bieden in deze kwestie.

Lees verder »

Wijsheid wordt steevast geassocieerd met levenservaring, zowel door leken als experts. Als het waar is dat wijsheid zich ontwikkelt door levenservaring, hoe werkt dat dan? En om welk soorten levenservaring gaat het? Gaat het om situaties waarin we min of meer spontaan terechtkomen? Of gaat het om specifieke situaties die we gericht moeten opzoeken? Spontaan? Of speciaal opgezochte ervaringen?

Lees verder »

Het woord waarden verwijst naar wat we belangrijk vinden in het leven en wat we denken dat goed en slecht is. Waarden zijn belangrijk omdat ze een sterke invloed op onze oordelen, keuzes en gedragingen hebben. Onderzoek uit de zelfdeterminatie laat zien dat wanneer we activiteiten verrichten die in overeenstemming zijn met onze waarden, we ons beter voelen en beter functioneren. Maar wat voor waarden kunnen we zoal hebben? In dit artikel beschrijf ik kenmerken van waarden en leg ik Shalom Schwartz’ Theorie van fundamentele menselijke waarden uit. Vervolgens beschrijf ik welke waarden wijze mensen vooral hebben en welke zij vooral niet hebben. Als je wijzer wilt worden, kun je hier misschien inspiratie uit opdoen.

Lees verder »

Wijsheid is een complex begrip. Wijsheid bevat meerdere componenten en facetten. Het brengt veel van de beste dingen in mensen tegelijkertijd samen. De complexiteit van wijsheid maakt het beschrijven en het bestuderen ervan moeilijk. Verschillende denkers en wetenschappers hebben vanuit verschillende hoeken gekeken naar dit complexe begrip. Met de komst van de nog jonge wetenschap van wijsheid begint er langzaamaan meer duidelijkheid te komen over waar wijsheid uit bestaat, hoe het gemeten kan worden, hoe het zich verhoudt tot andere concepten, wat het belang ervan is en hoe het ontwikkeld kan worden.

Lees verder »

Hoe hangt wijsheid samen met welbevinden? Dit is een vraag die onderzoekers al een tijd bezighoudt. Tot nu toe waren er echter geen duidelijke antwoorden op deze vraag. Een nieuw onderzoek laat zien hoe de relatie tussen wijsheid en welbevinden in elkaar steekt.

Lees verder »

Intellectuele nederigheid is een begrip dat mensen al sinds de oudheid fascineert. Filosofen als Laozi en Socrates zagen het als een van de belangrijkste elementen van wijsheid. De laatste jaren hebben onderzoekers veel onderzoek gedaan naar intellectuele nederigheid. Tenelle Porter en haar collega’s hebben een artikel geschreven over intellectuele nederigheid. Hieronder beschrijf ik kort waar dat artikel over gaat. Lees hieronder wat onderzoekers verstaan onder intellectuele nederigheid, hoe ze het meten en waarom het een belangrijk concept is.

Lees verder »

Slecht gestructureerde problemen zijn problemen waarbij sprake is van een aantal lastige kenmerken. Zo is er sprake van onvolledige, tegenstrijdige en onduidelijke informatie. Ook is er vaak onduidelijkheid over doelen. Daar komt nog eens bij dat betrokkenen het niet met elkaar eens zijn over hoe belangrijk het vraagstuk is en over wat er precies bereikt moet worden. Ook hebben betrokkenen vaak tegengestelde overtuigingen, meningen en belangen. En als klap op de vuurpijl kan er nog sprake van onderling wantrouwen zijn tussen betrokkenen.

Kennis en intelligentie kunnen wel helpen om slecht gestructureerde problemen op te lossen maar zijn hiervoor niet voldoende.

Lees verder »

Dat het ontwikkelen van wijsheid niet eenvoudig is, hoeft ons niet te ontmoedigen. We kunnen er elke dag opnieuw naar zoeken en we hoeven er geen perfectie in te bereiken. We kunnen in concrete situaties wel steeds blijven proberen te kiezen voor wijsheid en er stapje voor stapje een beetje in proberen te groeien. Die groei zal altijd waardevol blijven. Ook al blijven we als mensen progressie boeken, er zullen altijd nieuwe grote, complexe en verwarrende problemen op ons afkomen. De behoefte aan wijsheid zal daardoor nooit minder worden en misschien alleen maar toenemen. Pakken we die handschoen op? Gaan we als individuen en samenlevingen verder met de ontwikkeling van wijsheid? Bron

De wetenschap van wijsheid biedt nuttige aanknopingspunten om samenwerking tussen mensen effectiever te maken. Hieronder kun je daarvoor enkele ideeën opdoen.

Lees verder »

We hebben op het moment met een aantal spannende ontwikkelingen te maken in onze maatschappij. Die ontwikkelingen brengen voor velen onzekerheid en problemen met zich mee. De coronacrisis houdt ons nu al meer dan anderhalf jaar intensief bezig. Er is minder politieke stabiliteit dan decennialang het geval was en een luidruchtige minderheid in onze samenleving hangt extreme ideeën aan. De inflatie is hoger dan we lang hebben meegemaakt. De urgentie van de klimaatcrisis begint door te dringen maar de energietransitie verloopt niet snel genoeg. Dit soort dingen kan een mens behoorlijk zenuwachtig maken. Veel mensen hebben echter baat bij een stoïcijnse benadering. Een stoïcijnse manier van kijken helpt hen om zich niet van hun stuk te laten brengen te midden van al deze turbulentie. Van Dale definieert het woord stoïcijns als onverstoorbaar, gelijkmoedig. Hieronder kun je iets meer lezen over waar de term ‘stoïcijns’ vandaan komt en wat hij ongeveer inhoudt.

Lees verder »

In het artikel Modern leiderschap is wijs leiderschap beschreef ik 7 uitgangspunten voor wijs leiderschap. Hoe zijn deze uitgangspunten in de praktijk te realiseren? Welke leiders kiezen en volgen we en welke niet? Welke zijn wijs in hun rol en welke niet? Natuurlijk kunnen we goed letten op wat ze zeggen over hun bedoelingen en plannen. Ook kunnen we hun gedrag goed proberen in te schatten. Maar onfeilbaar is deze methode niet. Onwijze personen kunnen namelijk altijd een sociaal wenselijk verhaal ophangen. Maar het zou al veel helpen als we leren om aspirant-leiders uit te schiften die bewust een leiderschapsstijl voorstaan die haaks staat op de uitgangspunten van wijs leiderschap. Maar welke aspirant-leider zou zo gek zijn om onwijs beleid na te streven en onwijs gedrag te vertonen? Dat doet toch niemand? Toch wel.

Lees verder »

Wat is de essentie van leiderschap? Is de leider de persoon die de scherpste inzichten heeft en dus altijd weet welke beslissingen de beste zijn? Is de leider de persoon die daarom dus simpelweg kan bepalen wat anderen moeten doen? In een ver verleden zag leiderschap ongeveer op deze manier en sommigen geloven er nog steeds in. Maar het is een achterhaald model. De wetenschap van wijsheid komt met een realistischer model.

Lees verder »